احتمال افزایش قیمت با نرخ سوم بنزین+ جزئیات جدید
اقتصاد ایرانی: افزایش بی‌رویه مصرف بنزین و چالش واردات پرهزینه، دولت را به بررسی طرح ارائه نرخ سوم بنزین کشانده است؛ اقدام جدیدی که می‌تواند گامی موثر در کنترل مصرف و کاهش فشار بر منابع مالی کشور باشد.
افزایش مصرف غیرقابل کنترل بنزین و نیاز به واردات گسترده، همراه با پرداخت یارانه‌های کلان توسط دولت برای ارائه بنزین ارزان، از چالش‌های اصلی اقتصادی ایران محسوب می‌شود.
راهکارهای کنترل مصرف بنزین
برخی از کارشناسان معتقدند که افزایش قیمت بنزین می‌تواند راه حلی برای کنترل مصرف بی‌رویه باشد، اما به دلیل حساسیت‌های سیاسی، اجرای این راهکار از سوی دولت با موانع زیادی روبرو شده است. ادامه این روند موجب تشدید کسری بودجه دولت خواهد شد.
برای بررسی این موضوع، در میزگرد تلویزیونی روزنامه همشهری، رضا سپهوند، دبیر کمیسیون انرژی مجلس و حامد صاحب‌هنر، کارشناس انرژی به گفتگو پرداختند.
صندوق بین‌المللی پول و یارانه انرژی
رضا سپهوند، دبیر کمیسیون انرژی مجلس، به آمار صندوق بین‌المللی پول اشاره کرد که نشان می‌دهد ۱۶۳ میلیارد دلار یارانه انرژی توسط ایران پرداخت می‌شود؛ از این مقدار، ۱۰۰ میلیارد دلار آن شامل یارانه‌های پنهانی مانند هزینه‌های درمان بیماری‌های ناشی از آلودگی محیط زیست است. همچنین سهم یارانه در حوزه فرآورده‌های نفتی به ۵۲ میلیارد دلار می‌رسد.
دریافت‌کنندگانمبلغصندوق توسعه ملی۷۰ میلیارد دلارنیروگاه‌ها۸۰ هزار میلیارد تومانپالایشگاه‌ها و اوره‌سازان۱۰۰ هزار میلیارد تومانبرنامه دولت برای تغییر قیمت بنزین
رضا سپهوند اظهار داشت: طبق برنامه‌های دولت، طرح سه‌مرحله‌ای برای تمامی حامل‌های انرژی در دست بررسی است. در این طرح، بازه مصرفی مشخصی برای برق، گاز، و بنزین تعریف می‌شود و مصرف‌کنندگان برای مقدار مصرف بیش از این بازه باید هزینه‌ای معادل قیمت بازار پرداخت کنند.
همچنین احتمال معرفی نرخ سوم بنزین با قیمت پیشنهادی ۷۵۰۰ تومان نیز مطرح شده است؛ البته این طرح هنوز قطعی نشده است.
راهکارهای غیرقیمتی
از جمله راهکارهای غیرقیمتی که مورد بحث قرار گرفته است، می‌توان به تولید و واردات خودروهای کم‌مصرف اشاره کرد. مصرف میانگین خودروهای داخلی ۱۱ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر است، که نسبت به استانداردهای جهانی (نظیر ترکیه با مصرف ۸ لیتر)، بسیار بالاست.
علاوه بر این، رفع ممنوعیت استفاده از ال‌پی‌جی به عنوان سوخت خودروها پیشنهاد شده است. کارشناسان معتقدند که ال‌پی‌جی، علاوه بر پاک بودن، می‌تواند صرفه‌جویی قابل توجهی در هزینه واردات بنزین برای کشور ایجاد کند.
مشکلات موجود در حمل‌ونقل عمومی
حامد صاحب‌هنر، کارشناس انرژی، به ضعف زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی در ایران اشاره کرد، که این موضوع موجب استفاده بیشتر از خودروهای شخصی و در نتیجه افزایش مصرف بنزین می‌شود. وی همچنین افزود که عدم جدیت در اصلاح زیرساخت‌های مصرف انرژی و استفاده فراگیر از منابع داخلی، تأثیرات منفی اقتصادی و سیاسی به همراه دارد.
آینده اصلاح قیمت و مصرف انرژی
به گفته صاحب‌هنر، برای مدیریت هزینه‌های انرژی ، دولت ابتدا باید یک نظام جامع رفاهی و بیمه تأمین اجتماعی کارآمد ایجاد کند و سپس در طولانی‌مدت اقدام به اصلاح قیمت بنزین نماید. در کوتاه‌مدت نیز تمرکز دولت باید بر افزایش سرمایه‌گذاری در حمل‌ونقل عمومی، واردات خودروهای کم‌مصرف با قیمت مناسب و گسترش استفاده از سی‌ان‌جی باشد.
در نهایت، این توافق وجود دارد که تغییرات قیمتی نیازمند همراهی عمومی و ایجاد شرایط مناسب است تا آثار منفی اجتماعی و اقتصادی کاهش یابد. این تصمیمات باید با برنامه‌ریزی دقیق و در نظر گرفتن حساسیت‌های مردم اتخاذ شوند تا ضمن کاهش مصرف غیرقابل کنترل انرژی، فشار مالی روی دولت نیز کاهش پیدا کند.
