تحلیل بورس فردا/ آیا مکانیسم ماشه بورس را شوکه می‌کند؟
اقتصاد ایرانی: تحلیل تأثیر مکانیسم ماشه بر بازار سرمایه؛ فضای ناامیدی و فشار بحران‌های داخلی و خارجی در شرایط کنونی بورس، آینده بازار را با ابهام روبه‌رو کرده است.
علیرضا خان‌محمدی، کارشناس بازارسرمایه در گفت‌وگو با درخصوص شرایط بازار سرمایه در هفته پیش رو ، گفت: اگر بخواهیم چشم‌اندازی از بازار سرمایه برای هفته آینده داشته باشیم، باید ابتدا بدانیم که این بازار در حال حاضر در فضایی از ناامیدی مطلق قرار دارد. این ناامیدی ریشه در مجموعه‌ای از بحران‌های داخلی و بین‌المللی دارد.
وی افزود: از نظر داخلی، مسائلی مثل ناترازی انرژی، قیمت‌گذاری دستوری، عدم خصوصی‌سازی واقعی و فاصله میان دلار توافقی و دلار آزاد فشار زیادی به شرکت‌ها وارد کرده است. این عوامل باعث شده بهای تمام‌شده شرکت‌ها بالا برود، اما سودآوری آنها رشد نکند.
به گفته خان‌محمدی، در کنار این موارد شرکت‌های صادرات‌محور آسیب زیادی دیده‌اند. به‌طوری‌که تنها در سال ۱۴۰۲ حدود ۳۰۰ همت از دست دادن منفعت نصیب آنها شده است. علاوه بر این وجود بازارهای رقیب مثل اوراق که بازدهی بدون ریسک ارائه می‌کنند، جذابیت بازار سرمایه را کمتر کرده است.
کارشناس بازارسرمایه خاطرنشان کرد: با اینکه سطح ارزندگی بازار سرمایه به نقاط قابل‌توجهی رسیده و نسبت P/E کل بازار به محدوده ۵ کاهش یافته است، و حتی بسیاری از شرکت‌ها با P/E یک تا سه معامله می‌شوند، اما ریسک‌های موجود اجازه نمی‌دهد این ارزندگی به جذابیت تبدیل شود.
خان‌محمدی در رابطه با سیاست‌های حاکم بر بازارسهام خاطرنشان کرد: سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی هم مزید بر علت است. این سیاست‌ها امکان تغییر سریع ندارند و حتی اگر تغییر کنند، نمی‌توانند به رشد تولید شرکت‌ها کمک کنند، چراکه مشکل اصلی ضعف در سمت تقاضا است. در نتیجه حاشیه سود شرکت‌ها کاهش یافته و تولید در ایران جذابیت خود را از دست داده است. بنابراین تغییر سیاست‌های پولی به‌تنهایی راهگشا نخواهد بود و حتی می‌تواند به بحرانی جدید منجر شود.
وی افزود: در بعد بین‌المللی بازار به شدت تحت تأثیر ریسک‌های سیاسی و امنیتی قرار دارد. تهدیدهای مرتبط با جنگ و فعال شدن مکانیسم ماشه فضای سنگینی بر بازار ایجاد کرده است. فعال شدن این مکانیسم، حتی اگر اثر آن کمتر از واقعیت نشان داده شود، می‌تواند به محاصره اقتصادی و بازگشت تحریم‌های شدید بین‌المللی منجر شود. این موضوع همراه با تحریم‌های جدید آمریکا، اقتصاد شکننده کشور را بیش از پیش به سمت فروپاشی می‌برد.
به گفته این کارشناس، درحال حاضر ذخایر نفت بر آب افزایش یافته، فروش نفت کاهش پیدا کرده و هزینه‌های دور زدن تحریم‌ها بالا رفته است. این شرایط کسری بودجه ۷۰۰ همتی دولت را تشدید می‌کند و دولت را ناچار به فروش بیشتر اوراق، افزایش استقراض و فشار مالیاتی می‌سازد. در نتیجه، درآمدهای دولت کاهش می‌یابد، نرخ دلار بالا می‌رود و سرمایه‌گذاری خارجی کاهش بیشتری پیدا می‌کند.
وی درپایان گفت: مجموعه این عوامل باعث می‌شود بازار سرمایه در شرایط فعلی جذابیتی برای سرمایه‌گذاری نداشته باشد. حتی اگر در مقاطعی مثبت شود، این مثبت بودن موقتی خواهد بود و تا زمانی که بحران‌های داخلی، ابهام‌های بین‌المللی و ریسک جنگ وجود دارد، نمی‌توان انتظار رشد پایدار از بازار داشت. بنابراین بهترین راهبرد در شرایط فعلی، داشتن یک سبد سرمایه‌گذاری متنوع و مدیریت‌شده متناسب با ریسک‌های موجود است. به‌طوری‌که تحولات سیاسی و اقتصادی به‌صورت مداوم رصد شوند و سرمایه‌گذاری بر اساس آنها تنظیم شود.
