افزایش ۳ برابری قیمت برنج ایرانی!
اقتصاد ایرانی: قیمت برنج ایرانی در فصل برداشت با افزایش سه برابری مواجه شد؛ ضعف نظارت، مدیریت انحصاری و احتکار، این کالای اساسی را از سفره بسیاری از خانوارها حذف کرده و به یک کالای لوکس تبدیل کرده است.
بررسی‌های میدانی حاکی از این است که برخلاف ادعاهای مسئولان درباره کاهش قیمت برنج ایرانی، شاهد افزایش قیمت بیش از سه برابری آن نسبت به سال گذشته هستیم. به عنوان نمونه، برنج هاشمی اعلا و طارم استخوانی که در شهریور سال گذشته کیلویی ۱۰۸ تا ۱۱۰ هزار تومان بود، اکنون در بازار تهران به قیمت ۲۷۰ تا بیش از ۳۰۰ هزار تومان عرضه می‌شود. همچنین برنج‌های پرمحصولی مانند ندا، فجر، شیرودی و دودی که گفته شده به ۱۵۸ هزار تومان کاهش یافته‌اند، نسبت به قیمت‌های سال قبل جهش قابل توجهی داشته‌اند. این افزایش قیمت فشار اقتصادی سنگینی را بر خانوارها وارد کرده است.
دلیل گرانی؛ نقش دلالان و انحصار بازار
اسفندیار قاسم‌زاده، رئیس انجمن برنج مازندران، درباره افزایش قیمت برنج اظهار داشت که قیمت این محصول در اوایل فصل برداشت کیلویی ۱۸۰ هزار تومان بود، اما با گذشت زمان به روند افزایشی ادامه داده است. وی افزود: «با وجود انتظار برای کاهش قیمت با ورود برنج تازه به بازار، قیمت همچنان در حال افزایش است.» انجمن برنج مازندران اعلام کرده که قیمت منطقی برای برنج طارم هاشمی در مناطق شمالی، کیلویی ۱۶۰ هزار تومان است. اما در بازار به دلیل عدم تمایل کشاورزان به فروش و فعالیت دلالان، این رقم بین ۲۰۰ تا ۲۴۰ هزار تومان معامله می‌شود.
کارخانه‌ها و توزیع‌کنندگان بزرگ، با خرید انبوه برنج از کشاورزان و جلوگیری از عرضه آن به بازار، قیمت‌ها را به شکل هدفمند بالا برده‌اند. این شرکت‌ها با حمایت برخی نهادها، در فصل برداشت برنج، مانع از واردات برنج خارجی شده و پس از افزایش قیمت برنج ایرانی، این محصولات وارداتی را با قیمت‌هایی بالاتر به فروش می‌رسانند.
نقص در نظارت بر توزیع برنج وارداتی
امین حسین رحیمی، وزیر دادگستری، در جلسه تنظیم بازار استان خراسان جنوبی به مشکلات مربوط به توزیع برنج وارداتی اشاره کرد و توضیح داد که به دلیل دخالت‌های واردکنندگان و ضعف در نظارت، برنج وارداتی به مصرف‌کننده واقعی نمی‌رسد. وی تأکید کرد که شرکت بازرگانی دولتی ایران باید مسئولیت توزیع این محصولات را بر عهده گیرد تا برنج وارداتی با کیفیت مناسب و قیمت مصوب به دست مردم برسد. او افزود: «بدون نظارت مؤثر، تلاش برای کنترل قیمت‌ها بی‌نتیجه خواهد بود.»
تضاد در ادعای کاهش قیمت برنج
غلامرضا نوری قزلجه، وزیر جهاد کشاورزی، چندی پیش اعلام کرده بود که قیمت برنج ایرانی در دو تا سه هفته گذشته کاهش یافته است. اما گزارش‌های میدانی در بازار نشان می‌دهند که نه تنها کاهش قیمتی در این محصول مشاهده نشده، بلکه در موارد بسیاری، افزایش قیمت نیز ثبت شده است. طبق اطلاعات مرکز آمار ایران در تیرماه ۱۴۰۴، برنج ایرانی درجه یک افزایش ۲۸ درصدی و برنج خارجی درجه یک افزایش ۱۰.۸ درصدی نسبت به ماه قبل داشته‌اند. برخی از انواع گران‌ترین برنج ایرانی در حال حاضر تا کیلویی ۴۰۰ هزار تومان و ارزان‌ترین نوع آن حدود ۲۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.
سیاست‌های اشتباه وارداتی؛ دامن زدن به گرانی
سیاست ممنوعیت فصلی واردات برنج، که معمولاً از مرداد تا آبان اعمال می‌شود، باعث شده تقاضا برای برنج ایرانی بالا رفته و قیمت‌ها افزایش یابد. عملکرد دولت در زمینه واردات برنج به‌ویژه در سال گذشته به انحصار بازار و مدیریت ناکارآمد قیمت‌ها دامن زده است. سال گذشته با افزایش قیمت دلار و ممنوعیت واردات، قیمت برنج ایرانی جهشی قابل توجه داشت. امسال نیز این وضعیت تکرار شده و حتی ورود برنج تنظیم بازاری نتوانسته شرایط را بهتر کند. ضعف نظارت وزارت جهاد کشاورزی و سازمان‌های مسئول در کنترل قیمت‌ها عامل اصلی این آشفتگی قلمداد می‌شود.
دولت و مردم؛ شکاف روزافزون
جهش‌های مکرر قیمت کالاهای اساسی، به‌ویژه برنج، به نقطه‌ای رسیده که حتی از رشد قیمت دلار نیز پیشی گرفته است. این موضوع شکاف بین دولت و مردم را همچنان عمیق‌تر می‌کند. بسیاری از مسئولان یا از قیمت‌های سرسام‌آور بی‌خبر هستند یا به دلیل دریافت حقوق‌های بالا، حس ملموسی نسبت به این مشکلات ندارند. در این شرایط، مردم بیشتر از گذشته دچار مشکل شده‌اند و انتقادها نسبت به عملکرد دولت شدت یافته است. اعتراض‌ها نسبت به بی‌توجهی به مشکلات معیشتی مردم، از یک چالش ساده فراتر رفته و به بحرانی اجتماعی تبدیل شده است.
