تورم در گاوداری‌ها و مرغداری‌ها به اوج رسید / زنگ خطر برای بازار مواد غذایی !
اقتصاد ایرانی: تورم تولیدکننده در بخش دام و طیور صنعتی خرداد ۱۴۰۴ رکورد زد؛ شاخص قیمت گاوداری‌ها با رشد ۳۲.۹ درصدی و مرغداری‌ها با تورم نقطه‌ای ۱۸.۲ درصدی، تحت تاثیر افزایش قیمت شیر، تخم‌مرغ و نهاده‌ها قرار گرفت.
گزارش اخیر مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که شاخص کل قیمت تولیدکننده محصولات گاوداری‌های صنعتی در خرداد ۱۴۰۴ به عدد ۱۹۸۴.۱ رسیده است. این رقم در مقایسه با ماه قبل، رشد قابل توجه ۱۴ درصدی داشته است. جهش تورم ماهانه نسبت به ماه قبل، بیانگر تغییرات جدی در این بخش می‌باشد.
در بررسی تورم نقطه به نقطه، یعنی مقایسه خرداد ۱۴۰۴ با خرداد ۱۴۰۳، میزان رشد شاخص به ۳۲.۹ درصد رسیده که نسبت به تورم نقطه‌ای ماه گذشته، تقریباً دو برابر شده است.
از میان محصولات گاوداری، بیشترین تورم ماهانه به شیر با رشد ۲۰.۸ درصد اختصاص دارد، در حالی که کود تنها با افزایش ۰.۱ درصد، کمترین تورم را داشته است. در تورم نقطه‌ای نیز «گاو نر داشتی» با جهش ۵۹.۶ درصدی بیشترین رشد داشته و «گاو حذفی شیری» تنها ۶ درصد افزایش ثبت کرده است.
در تورم سالانه که روند ۱۲ ماهه منتهی به خرداد را نشان می‌دهد، شاخص کل نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۵.۷ درصد رشد کرده است. بیشترین تورم سالانه در این بخش به «کود» با ۳۵.۷ درصد و کمترین آن به «گاو حذفی شیری» با ۳.۵ درصد اختصاص دارد که بیانگر نوسانات قیمت حتی در اقلام غیرغذایی است.
نتیجه این افزایش شدید قیمت‌ها در محصولات گاوداری، به عوامل متعددی نظیر خشکسالی، رشد چشمگیر قیمت نهاده‌های دامی و ناکارآمدی سیاست ارز ترجیحی بازمی‌گردد.
از بحران حذف جوجه یک‌روزه تا گرانی تخم‌مرغ نطفه‌دار
در بخش مرغداری‌های صنعتی نیز، گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که شاخص کل به عدد ۱۵۶۹.۳ رسیده و در خرداد ۱۴۰۴ نسبت به اردیبهشت، ۵.۳ درصد افزایش یافته است. این جهش، نشان‌دهنده رشد قابل توجه تورم ماهانه در مقایسه با ماه گذشته است.
تورم نقطه به نقطه در بخش مرغداری به ۱۸.۲ درصد رسیده است و در مقایسه با ۷.۸ درصد اردیبهشت، افزایش قابل توجهی داشته است. اقلام حساس نظیر تخم‌مرغ نطفه‌دار و مرغ گوشتی، سهم عمده‌ای در این رشد تورم دارند.
در میان محصولات مرغداری، بیشترین تورم ماهانه مربوط به «مرغ حذفی» با افزایش ۲۵.۶ درصد و کمترین تورم به «جوجه یک‌روزه» با کاهش ۲۵.۶ درصد اختصاص یافته است. افت شدید قیمت در بازار جوجه یک‌روزه و افزایش قیمت مرغ حذفی حکایت از نوسانات بی‌ثبات در این بخش دارد.
در تورم نقطه‌ای نیز «تخم‌مرغ نطفه‌دار» با افزایش ۳۸.۹ درصدی بیشترین رشد ثبت کرده و «جوجه یک‌روزه» با کاهش ۲۴ درصدی در انتهای جدول قرار گرفته است. این نوسانات سنگین، نشان‌دهنده مشکلات ساختاری در زنجیره تولید مرغ و تخم‌مرغ کشور است.
تورم سالانه در بخش مرغداری‌ها با رسیدن به ۹.۵ درصد، نسبت به اردیبهشت با رقم ۸.۹ درصدی، رشد اندکی داشته است. در این میان، تخم‌مرغ نطفه‌دار با تورم سالانه ۴۴.۵ درصدی در صدر قرار دارد و کود با کاهش ۲.۲ درصدی، تنها قلمی است که تورم منفی تجربه کرده است.
پیامدهای اقتصادی و هشدار‌ها
رشد چشمگیر شاخص قیمت تولیدکننده در گاوداری‌ها و مرغداری‌ها، هشدار جدی برای زنجیره تأمین مواد غذایی کشور محسوب می‌شود. این افزایش عمدتاً ناشی از عواملی نظیر خشکسالی، افزایش هزینه نهاده‌ها و ناکارآمدی سیاست ارز ترجیحی است. اما پیامدهای آن می‌تواند در کوتاه‌مدت، به افزایش قیمت مصرف‌کننده و در بلندمدت، کاهش سرمایه‌گذاری در تولید منجر شود.
مشکلات بازار جوجه و تخم‌مرغ نطفه‌دار نیز می‌تواند به بحران در عرضه مرغ زنده در آینده منجر شود. همچنین بالا رفتن قیمت شیر و حذف گاوهای شیری، می‌تواند تأثیر منفی بر بازار لبنیات بگذارد.
گزارش خرداد ۱۴۰۴ مرکز آمار، وضعیت شکننده زنجیره تولید دام و طیور کشور را نشان می‌دهد. افزایش هزینه‌های تولید همراه با نوسانات سیاسی و اقتصادی، فشار زیادی بر تولیدکنندگان وارد کرده است. در صورت عدم اقدامات مؤثر از سوی دولت، این روند می‌تواند به بحران‌های شدیدتر در زنجیره عرضه و جهش قیمت‌ها در بازار مصرف‌کننده منتهی شود.
