پشت پرده ماجرای یارانه نان و نقش اتباع افغانستانی در آن

بررسی آمار اتباع افغانستانی در ایران

حمید حاج اسماعیلی، تحلیلگر مسائل اقتصادی، مدعی شده که طبق آمار اعلامی دو ماه پیش وزارت کشور، ۶ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر اتباع افغانستانی در ایران حضور دارند. وی بر این باور است که بررسی‌های میدانی نشان‌دهنده حضور حدود ۹ میلیون مهاجر افغانستانی در کشور است. تفاوت این آمار، شک و شبهه‌هایی را پیرامون تعداد دقیق اتباع مطرح کرده است.

اما مسئولان وزارت کشور آمار متفاوتی ارائه داده‌اند. «نادر یاراحمدی»، مشاور وزیر کشور و رئیس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی، در برنامه‌ای تلویزیونی در فروردین ۱۴۰۴ اعلام کرد که اطلاعات رسمی نشان‌دهنده حضور ۶.۱ میلیون نفر اتباع در کشور است که از این تعداد، حدود ۲ تا ۲.۵ میلیون نفر به صورت غیرمجاز حضور دارند.

نقش اتباع افغانستانی در مصرف نان

آمار مصرف نان توسط اتباع افغانستانی از دیگر موضوعات جنجالی این بحث است. حاج اسماعیلی با اشاره به مصرف نان توسط این افراد، مدعی شده که روزانه بیش از ۳۰ میلیون قرص نان توسط اتباع افغانستانی مصرف می‌شود. اما بر اساس بررسی‌های دقیق‌تر، این ادعا با واقعیت هم‌خوانی ندارد.

طبق اعلام رئیس نخستین کنگره ملی نان کامل و فرآورده‌های غلات، هر فرد ایرانی به طور متوسط روزانه ۱۰۰ گرم نان مصرف می‌کند، که معادل کمتر از یک قرص نان در روز است. حال اگر فرض کنیم اتباع افغانستانی دو برابر این میزان مصرف دارند، برای جمعیت پنج میلیون نفر مصرف روزانه آن‌ها به حدود ۱۰ میلیون قرص نان می‌رسد. حتی در سناریوی بالاتر با فرض هشت میلیون نفر، این میزان به ۱۶ میلیون قرص نان می‌رسد. بنابراین، ادعای مصرف ۳۰ میلیون قرص دور از واقعیت است.

موضوع حضور اتباع افغانستانی و تأثیر آن‌ها بر یارانه‌های مصرفی همچنان محل بحث است. اما برای اجتناب از تناقض‌های آماری و تحلیل‌های نادرست، پیشنهاد می‌شود که نهادهای رسمی آمار دقیق‌تری را منتشر کرده و تحلیلگران نیز از بسط نادرست اعداد و ارقام خودداری کنند. در این بین، ساماندهی و نظارت مستمر بر وضعیت اتباع غیرمجاز و مصرف کالاهای اساسی نیازمند توجه ویژه‌ای از سوی دولت است.