صفر تا صد تغییرات آزادسازی نرخ آرد و نان در ایران

آقای عطاالله هاشمی، رئیس بنیاد ملی گندمکاران، در نشست خبری خود به مسأله مهم تغییرات مربوط به آزادسازی نرخ آرد و نان و بررسی زنجیره گندم از مرحله مزرعه تا سفره اشاره کرد. وی با ارائه آمار خرید گندم از کشاورزان، کاهش ۳۰ درصدی نسبت به سال گذشته را چالشی جدی دانست.

آمار خرید تضمینی گندم

براساس آمار رسمی اعلام‌شده، تاکنون ۷ میلیون و ۳۰۰ هزار تن گندم با ارزش ۱۵۰ هزار میلیارد تومان از کشاورزان خریداری شده است. در همین حال، تنها ۴۴ درصد از مطالبات گندمکاران پرداخت شده و ۵۶ درصد از مبلغ معوقه باقی مانده است. این تأخیر می‌تواند فشارهای اقتصادی بر کشاورزان را افزایش دهد و اعتماد آنها را تحت‌الشعاع قرار دهد.

وضعیت سطح زیر کشت گندم

هاشمی با اشاره به وضعیت سطح زیرکشت گندم در ایران توضیح داد که برای اراضی دیم حدود ۴ میلیون هکتار و برای اراضی آبی حدود ۲ میلیون هکتار کشت صورت می‌گیرد. همچنین با ورود نهادهایی مانند ستاد فرمان امام در طرح جهش دیمزارها، سطح زیرکشت و راندمان تولیدی افزایش قابل‌توجهی پیدا کرده است.

چالش‌ها و ضعف‌های موجود

رئیس بنیاد ملی گندمکاران تأکید کرد که میانگین بارندگی سالانه در ایران برای کشت دیم بسیار کمتر از کشورهای دیگر است. در کشورهایی که تولید عمده گندم دارند، بارندگی سالانه بالای ۷۰۰ میلی‌متر ثبت شده، درحالی‌که در ایران این رقم طی سال‌های ترسالی حداکثر ۲۵۰ میلی‌متر بوده است.

علاوه بر این، مشکلاتی نظیر فرسودگی کمباین‌ها، ریزش گندم، هدررفت در حمل‌ونقل و پخت نیز به کاهش راندمان تولید گندم منتهی شده است. ریزش گندم در حدود ۸ درصد و هدررفت ناشی از مراحل حمل‌ونقل و پخت ۱۵ تا ۱۸ درصد تخمین زده می‌شود. این مشکلات نیازمند اصلاح بنیادین در بخش‌های مختلف هستند.

اهمیت آزادسازی نرخ آرد و نان

هاشمی پیشنهاد داد که آزادسازی نرخ آرد و نان می‌تواند به کاهش ضایعات، حذف رانت‌ها و بهینه‌سازی مصرف گندم کمک کند. وی بیان کرد که اگر گندم با قیمت واقعی از کشاورزان خریداری شده و با همین نرخ به کارخانه‌های آردسازی و سپس به نانوایان با نرخ آزاد ارائه شود، مشکلات موجود می‌تواند تا حد زیادی رفع شود.

این اقدام به کاهش بار مالی دولت منجر خواهد شد. طبق نظرات کارشناسان اقتصادی، در صورت اجرای این طرح، دولت می‌تواند سالانه حداقل ۶۰ هزار میلیارد تومان صرفه‌جویی کند.

تأثیر قیمت نهاده‌ها بر ضایعات نان

یکی دیگر از موضوعات مورد اشاره این مقام مسئول، تأثیر قیمت نهاده‌های دامی بر ضایعات نان بود. قیمت هر کیلو کاه ۱۰ هزار تومان، علوفه ۱۵ هزار تومان، ذرت ۲۰ هزار تومان و کنجاله سویا بالای ۳۰ هزار تومان اعلام شده که این اختلاف قیمت باعث افزایش ضایعات می‌شود.

جدول قیمت نهاده‌ها و تأثیر آن بر ضایعات نان

پیش‌بینی نیاز به واردات گندم

هاشمی پیش‌بینی کرد که امسال خرید تضمینی گندم به حدود ۷.۵ میلیون تن برسد که نیاز به واردات ۴.۵ تا ۵ میلیون تن گندم وجود دارد. با توجه به مشکلات موجود در پرداخت به موقع مطالبات کشاورزان و عدم حمایت کافی، ضرورت اصلاحات در این بخش بیش از پیش احساس می‌شود.

به طور کلی، بررسی جامع و دقیق سیاست‌های آزادسازی نرخ آرد و نان و مدیریت منابع گندم می‌تواند به بهبود بهره‌وری کشاورزان و کاهش فشار اقتصادی بر دولت منجر شود. این سیاست‌گذاری نیازمند توجه جدی مسئولین و اجرایی شدن طرح‌های کارشناسی‌شده است.