بحران آب میان ایران و افغانستان!
اقتصاد ایرانی: سدسازی افغانستان بر رودخانه هیرمند و خشکسالی شدید، سیستان و بلوچستان را در بحرانی بی‌سابقه فرو برده است؛ تالاب هامون خشک شده، کشاورزی رو به نابودی است و مردم منطقه با گردوغبار، بیماری‌های تنفسی و خطر مهاجرت دسته‌جمعی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
حسین سرگزی، معاون فنی اداره کل منابع طبیعی سیستان و بلوچستان، نسبت به پیامدهای افتتاح سد بخش‌آباد در افغانستان هشدار داده و ابراز نگرانی کرده است. او تأکید کرده که با آغاز بهره‌برداری از این سد، جریان آب رودخانه هیرمند به‌طور کامل *قطع* خواهد شد.
وی افزود ترکیب این بحران با کاهش بارندگی و تغییرات اقلیمی، آینده تأمین آب منطقه را با چالش‌های جدی مواجه خواهد کرد. همچنین یادآور شد که تالاب هامون، که روزگاری قلب تپنده سیستان بود، امروز به پهنه‌ای خشک تبدیل شده است که نتیجه آن نابودی کشاورزی و قرار گرفتن استان در شرایط بحرانی است.
طوفان شن؛ غول بی‌رحم سیستان
طوفان‌های شن اکنون به چالشی مداوم برای منطقه سیستان بدل شده‌اند. در سه روز گذشته، جاده زابل به زاهدان سه بار به علت هجوم شن‌های روان مسدود شده است. به گفته سرگزی، «وزش باد در این منطقه روزگاری فقط بخشی از زندگی بود، اما اکنون تپه‌های ماسه‌ای بر جاده‌ها و روستاها سایه انداخته‌اند و گرد و غبار حتی سقف خانه‌ها را نیز پوشانده است.»
این شرایط نه‌تنها باعث اختلال در زندگی مردم شده، بلکه منطقه را به صحنه‌ای دل‌خراش و غیرقابل سکونت تبدیل کرده است.
ابتکار بادشکن‌ها؛ تدبیر برای کاهش فرسایش بادی
برای مقابله با این بحران، اداره کل منابع طبیعی سیستان و بلوچستان طرحی جدید با بادشکن‌های غیرزنده را معرفی کرده است. این دیوارها با استفاده از سرشاخه‌های گز و خرما یا مصالح دیگر ساخته می‌شوند و هدف آن‌ها کاهش سرعت باد و کنترل گرد و غبار است. حسین سرگزی خاطرنشان کرد که این طرح که تاکنون در ۷ کیلومتر اجرا شده، نتایج مثبتی داشته است.
با این وجود، بیش از صد هزار هکتار از اراضی منطقه هامون همچنان زیر لایه‌های گرد و غبار قرار دارد و به گام‌های بیشتر برای حل این مشکل نیاز است.
طرح انتقال آب از دریای عمان؛ مأموریتی پر چالش
طرح انتقال آب از دریای عمان به مناطق شمالی استان سیستان و بلوچستان یکی از پروژه‌هایی است که در دست بررسی قرار دارد. همچنین جداسازی منبع آب زاهدان از سیستان و تأمین آن از مرز پاکستان به عنوان یک پیشنهاد مطرح شده است. اما همان‌طور که سرگزی اشاره کرده، دشواری تأمین اعتبار و شرایط اقتصادی کشور اجرای این پروژه‌ها را به شدت کند کرده است.
مهاجرت ناشی از ناامیدی؛ چالش تازه سیستان
بحران آب نه تنها چالش‌های زیست‌محیطی بلکه پیامدهای اجتماعی و روانی جدی به دنبال داشته است. طوفان‌های گرد و غبار باعث اختلال در پروازهای زاهدان شده و مشکلات بیماری‌های تنفسی را تشدید کرده‌اند. سرگزی می‌گوید: «مردم منطقه سیستان به دلیل ناامیدی از وضعیت موجود مهاجرت کرده‌اند و حتی شهر زاهدان نیز به دلیل مشکلات آبی و هوایی با موج مهاجرت مواجه شده است.»
این بحران، زنگ خطری جدی برای آینده منطقه است و نیاز به اقدامات سریع‌تر و کارآمدتر از سوی مسئولان دارد.
