قبوض برق نجومی شدند/ سیاست‌های وزارت نیرو زیر ذره‌بین
اقتصاد ایرانی: افزایش دوباره تعرفه برق؛ از مهرماه سال گذشته تاکنون، قبوض برق با دو مرحله افزایش ۳۸ و ۲۶ درصدی مواجه شده‌اند. این گرانی‌ها در کمتر از یک سال، فشار مالی قابل‌توجهی را به خانوارها و صنایع وارد کرده است.
طی ماه‌های اخیر، قبوض برق افزایش چشمگیری داشته‌اند و بسیاری از مشترکین با افزایش ۲۰ تا ۱۰۰ درصد در قبوض خود روبه‌رو شده‌اند. این در حالی است که به‌نظر می‌رسد سیاست‌های فعلی وزارت نیرو در کنترل نرخ‌ها موفق نبوده‌اند.
افزایش تعرفه برق؛ مشکل از کجا شروع شد؟
مهرماه سال گذشته، تعرفه برق با افزایش ۳۸ درصدی همراه شد. اما این تنها شروع افزایش‌ها بود. بخشنامه‌ای که از ابتدای خردادماه اجرایی شد، تعرفه برق را نسبت به مهرماه سال گذشته حدود ۲۶ درصد دیگر افزایش داد. این تغییرات نشان‌دهنده دو مرحله افزایش در کمتر از یک سال است، آن‌هم در شرایطی که قطعی‌های مکرر برق مشکلات جدی ایجاد کرده‌اند.
قبوضی که برخلاف آنچه اعلام شد، نجومی شدند
براساس ابلاغیه وزیر نیرو، هزینه تأمین برق از ۷۵۴۲ ریال به ازای هر کیلووات ساعت به ۹۵۳۷ ریال افزایش یافت. این در حالی است که در پایان دولت قبل، هزینه تأمین برق تنها ۵۴۷۰ ریال بود. در نتیجه، طی یک سال، تعرفه‌ها بیش از ۶۴ درصد رشد داشته‌اند. اما نکته جالب توجه این است که قبوض برخی مشترکان نشان‌دهنده رشد بیش از ۱۰۰ درصدی هزینه‌هاست.
چالش مشترکان کم‌مصرف و پرمصرف
بر اساس بخشنامه جدید، مشترکین کم‌مصرف با افزایش ۳۰ درصدی تعرفه‌ها روبه‌رو شده‌اند و مشترکان پرمصرف تنها افزایش ۲۶ درصدی داشته‌اند. این در حالی است که به نظر می‌رسد محاسبه قیمت‌ها به صورت پلکانی نتوانسته عدالت مورد انتظار را در قبوض مشترکان به‌خوبی رعایت کند.
علل افزودن تعرفه‌های جدید
تعرفه‌های قبوض برق از ضرب «هزینه تأمین برق» در «نرخ پایه» به دست می‌آیند. اما در بخشنامه مربوطه، نرخ پایه برای کم‌مصرف‌ها نیز افزایشی بوده است. همین موضوع، باعث گران‌تر شدن قبوض شده است، آن هم در حالی که قطعی برق در نقاط مختلف کشور به طور روزانه ۲ تا ۴ ساعت مشکل‌ساز شده است.
چالش‌گرم شدن هوا و هزینه‌های اضافی
با گرم‌تر شدن هوا، تعرفه‌هایی مانند بهای قدرت، هزینه سوخت نیروگاهی و عوارض برق به قبوض افزوده شده‌اند. این مسئله باعث شده قبوض برق با اعداد حیرت‌آوری صادر شوند. بسیاری از مشترکان نسبت به این موضوع اعتراض دارند و معتقدند که سیستم، نیازمند بازنگری جدی است.
زیرساخت‌ها؛ عنصر گمشده در افزایش قیمت‌ها
کارشناسان حوزه انرژی بر این باورند که مسئله اصلی، عدم توسعه زیرساخت‌ها است. فرسودگی در شبکه‌های توزیع برق شهری، باعث اتلاف انرژی شده و به افزایش هزینه‌های مردم منجر شده است.
اتلاف انرژی در شبکه توزیع
پژوهش‌ها نشان می‌دهند که حدود ۴۰ درصد انرژی تولیدی ایران در جریان انتقال از بین می‌رود و ۱۳ درصد دیگر نیز در شبکه توزیع تلف می‌شود. این میزان اتلاف معادل ۴۳ درصد مصرف برق خانگی در ایران است. در کشورهای دیگر، شرکت‌های توزیع انرژی مسئولیت کاهش تلفات را برعهده دارند و اجازه انتقال تمام هزینه‌ها به مشترکان را ندارند.
