هشت دلیل اصلی بالا رفتن قیمت روغن + جدیدترین قیمتها
اقتصاد ایرانی: افزایش ۴۵ درصدی قیمت روغن مایع در یک سال گذشته به دلایل متعددی از جمله فشار ارزی، کاهش تولید و تقاضای فصلی شتاب‌زده رخ داده و همچنان بر مسیر تامین و توزیع تاثیرگذار است.
در تحلیل اخیر، افزایش قیمت روغن مایع مورد بررسی قرار گرفته است. طبق گزارشات، میانگین قیمت بطری ۹۰۰ گرمی روغن مایع در شهریور ۱۴۰۴ با ۴۵ درصد افزایش نسبت به سال قبل، از حدود ۶۲ هزار تومان به ۹۰ هزار تومان رسیده است. این تغییرات نشان‌دهنده یک فشار چندمرحله‌ای در مسیر تامین و توزیع روغن، ناشی از برخی سیاست‌ها، مسائل تجاری و روند بازار است.
دلایل اصلی افزایش قیمت روغن
در ادامه، مهم‌ترین دلایل افزایش قیمت روغن به تفصیل بررسی می‌شود:
۱. سیاست‌های متناقض در قیمت‌گذاری و تامین
روند تامین و قیمت‌گذاری روغن همچنان تحت تأثیر مصوبات متناقض نهادهای مختلف، نظیر وزارت صمت و شرکت بازرگانی دولتی ایران است. تأخیر در ابلاغ سهمیه‌های ذخیره و عدم نظارت مستمر بر موجودی انبارها، موجب برهم خوردن جریان عرضه در نیمه تابستان شد. سیاست سقف‌گذاری قیمت نیز به کاهش انگیزه تولید و واردات روغن دامن زده است.
۲. تأخیر در تخصیص ارز نیما
علیرغم وعده تثبیت نرخ ارز نیما توسط بانک مرکزی در سطح ۶۹ هزار تومان، تأخیر در اجرای این وعده‌ها باعث دشوار شدن وضعیت واردکنندگان روغن خام و افزایش هزینه‌های تولید شده است. این تأخیرها تاثیر مستقیم در افزایش قیمت تمام‌شده داشته‌اند.
۳. مشکل نقدینگی تولیدکنندگان داخلی
واحدهای تولید دانه‌های روغنی داخلی به دلیل تأخیر در دریافت ارز صادراتی با مشکل نقدینگی مواجه هستند. این مسئله موجب محدود شدن توان خرید مواد اولیه داخلی شده و وابستگی آن‌ها به واردات افزایش یافته است.
۴. کاهش سهم ایران در بازار جهانی روغن پالم
جایگاه ایران در بازار جهانی روغن پالم کوچک‌تر شده و واردات از کشورهای مالزی و اندونزی با کاهش ۱۸ درصدی روبرو بوده است. از طرفی، افزایش تقاضای چین و هند و بالا رفتن هزینه‌های جهانی حمل‌ونقل تأمین نیاز کشور به پالم را دشوار کرده است.
۵. کاهش بارندگی و اثر آن بر تولید داخلی
خشکسالی و توقف طرح‌های کشت قراردادی در مناطق شمالی و استان‌های خوزستان و گلستان باعث افت ضریب خودکفایی روغن خوراکی شده است. این کاهش تولید داخلی، بازار را وابسته به واردات پرهزینه کرده است.
۶. اختلاف نرخ ارز نیما و بازار آزاد
شرکت‌های واردکننده کوچک به دلیل عدم دسترسی به ارز نیما، مجبور به خرید ارز آزاد شده‌اند. اختلاف نرخ بین ارز آزاد و نیما که معادل ۳۹ هزار تومان است، موجب افزایش قیمت تمام‌شده در بازار خرد و به وجود آمدن شکاف‌های قیمتی بیشتر شده است.
۷. رشد فصلی تقاضا
با آغاز پاییز و نزدیکی به شب یلدا، تقاضای صنایع غذایی و قنادی‌ها برای روغن افزایش چشم‌گیری یافته است. این موضوع باعث ایجاد فشار بر زنجیره عرضه شده و قیمتها را با شتاب بیشتری بالا برده است.
۸. اختلاف قیمت کارخانه و بازار عمده‌فروشی
فاصله بین قیمت کارخانه و بازار عمده‌فروشی به حدود ۱۲ درصد رسیده است. این شکاف به شکل‌گیری بازار سیاه روغن انجامیده و پیامدش عرضه محصول با قیمت‌های غیرمجاز توسط برخی واسطه‌ها است.
جدیدترین قیمتها
نوع محصول وزن قیمت جدید افزایش قیمت نسبت به شهریور ۱۴۰۳| روغن مایع | ۹۰۰ گرمی | ۹۰,۰۰۰ تومان | ۴۵% |
| روغن پخت‌وپز | ۱ لیتری | ۱۱۰,۰۰۰ تومان | ۵۰% |
| روغن سرخ‌کردنی | ۲ لیتری | ۱۹۰,۰۰۰ تومان | ۴۰% |
افزایش قیمت روغن در ماه‌های اخیر را می‌توان به عوامل مختلفی نسبت داد که شامل سیاست‌های ارزی، تجاری و مشکلات تولید داخلی می‌شود. شفافیت و اصلاح مسیرهای تأمین تا توزیع در کنار حمایت‌های موثر از تولیدکنندگان داخلی و نظارت دقیق بر واردات، می‌تواند تأثیر مستقیم بر کاهش قیمتها بگذارد. همچنین رفع مشکلات ارزی و توسعه کشت داخلی برای تأمین نیاز کشور به دانه‌های روغنی ضروری به نظر می‌رسد.
