راز شوکه‌کننده اولین کارگردان زن سینمای ایران فاش شد!

شهلا ریاحی، بازیگر به یادماندنی سینمای ایران، دیروز می‌توانست 99 ساله شود. او علاوه بر داشتن نقش‌هایی خاطره‌انگیز، چهره‌ای برجسته و پیشگام در تاریخ سینمای ایران محسوب می‌شود. شهلا ریاحی عنوان ویژه‌ای را یدک می‌کشد؛ او نخستین کارگردان زن در سینمای ایران است.

شهلا ریاحی و فیلم «مرجان»: نقطه شروع زنان فیلمساز ایران

فیلم سینمایی «مرجان» که در سال 1335 به کارگردانی ریاحی ساخته شد، به‌عنوان نخستین اثر ساخته شده توسط یک زن در سینمای ایران شناخته می‌شود. با این حال، نام شهلا ریاحی به‌صورت رسمی در تیتراژ فیلم به‌عنوان کارگردان ذکر نشده است. در بسیاری از منابع تاریخی سینما، نام محمدعلی جعفری به‌عنوان سازنده این فیلم به چشم می‌خورد.

راز پشت پرده کارگردانی «مرجان»

داستان از این قرار است که شهلا ریاحی پس از خواندن قصه‌ای، تصمیم گرفت آن را تبدیل به یک فیلم کند. او از دوست خود منوچهر کی‌مرام خواست که قصه را به فیلمنامه تبدیل کند. شهلا ریاحی خود در گفت‌وگویی با بهمن مقصودلو اذعان کرده بود که با احترام به پیشکسوتی جعفری، نام خود را تنها به‌عنوان تهیه‌کننده در تیتراژ ذکر کرد، در حالی که وظایف کارگردانی عملاً به همه شکل توسط او انجام شده بود. این روایت در کتاب «افسون پرده نقره‌ای: سینمای ایران» نوشته مقصودلو منتشر شده است.

واکنش‌ها به فیلم «مرجان»

فیلم «مرجان» در گیشه موفقیتی کسب نکرد، اما توانست توجه برخی منتقدان را به خود جلب کند. منتقدان این اثر را به‌عنوان فیلمی متفاوت در مقایسه با آثار مشابه زمان ساختش تلقی کردند.

تاثیر حضور زنان در سینما

در حالی که حتی پس از فیلم «مرجان»، تعداد زنان فیلمساز ایرانی بسیار کم بود، حضور ریاحی به‌عنوان اولین زن پشت دوربین نقطه عطفی مهم در این عرصه است. شاید اگر در زمان خود بیشتر به این دستاورد پرداخته می‌شد، مسیر ورود سایر زنان فیلمساز به سینما نیز هموارتر می‌شد.