سوریه مطلوب اسرائیل؟

اقتصادایرانی: تام باراک، فرستاده ویژه آمریکا، با نقش‌آفرینی در توافق آتش‌بس میان نیروهای جولانی، عشایر عرب و دروزی‌ها در جنوب سوریه، بار دیگر حضور خود را در تحولات منطقه مطرح کرده است؛ در حالی که حمایت اسرائیل از تنش‌ها در سویدا، آینده این آتش‌بس را مبهم کرده است.

گزارش را به طور کامل بخوانید:

تام باراک در روز یکشنبه گذشته از یک آتش بس در سویدا خبر داد و مدعی شد که توافقی میان طرفین برقرار شده است که براساس آن تبادل آتش فعلا متوقف می شود تا در مراحل آتش بس دائمی، تبادل اسرا و... انجام شود. البته اخبار از ادامه درگیری ها در روز دوشنبه و تبادل آتش در جنوب میان طرفداران جولانی و دروزی ها با حمایت و دخالت صهیونیست ها خبر می دادند.

شبکه 12 هم در خبری مدعی شد، اسرائیل از جولانی خواسته در زمان آتش بس نیروهایش را به استان سویدا برگرداند و تنش و درگیری و کشتار میان عشایر بدوی و دروزی ها را کنترل کند، زیرا تل آویو نگران خارج شدن کنترل امنیت جنوب سوریه است. کانال 12 دلیل ترس نهادهای امنیتی اسرائیل را این می داند که ورود گسترده بدوی ها ممکن است رژیم اردن را تهدید کند و زمینه ساز سیطره افراط گرایان وفادار به داعش شود و آنگاه اسرائیل برای مهار بحران به اقدامات چندوجهی نیاز دارد. دور نگه داشتن تهدید از مرزهای اشغالی، حفاظت از ثبات در اردن و جلوگیری از نفوذ ترکیه و قطر، همچنین حمایت از متحدان دروزی با هماهنگی با آمریکا از دیگر مطالب ذکر شده این شبکه به نقل از گزارش های امنیتی است. اما از سوی دیگر، ما شاهد کنش و موضعگیری های دیگری علیه جولانی از سوی تل آویو هستیم. حملات گسترده به وزارت دفاع و کاخ ریاست جمهوری یکی از شفاف ترین اقدامات ارتش اسرائیل در سوریه بود که شبیه آن حتی در دوران اسد هم تکرار نشده بود. کاتص وزیر جنگ اسرائیل هم در واکنش به اتفاقات صراحتا گفته بود به جولانی که به گروه های جهادی متکی است اعتماد ندارم. جولانی هم در آتش بس اول در سویدا در یک گفت و گوی ضبط شده گفته بود: «اسرائیل به دنبال تجزیه کشور است. اسرائیل می خواهد جنگی را به حساب مردم دروز در سوریه آغاز کند و کشور را در مسیر ضعف و فلاکت آینده مجهول قرار داد. اسرائیل نمی خواهد مسیری که بر ای سازندگی شروع شده ادامه یابد. سوریه محلی برای تجزیه و پاره پاره شدن و کاشت فتنه بین شهروندان آن نخواهد بود. ما با وحدت آینده را خواهیم ساخت.»

این سخنان نشان می دهد آنچه در سویدا می گذرد و حمایت اسرائیلی ها از دروزی ها تحلیل و مولفه های زیادی برقرار است. اما شاید برای آنکه نگرش و تحلیل ها دقیق تر و دور از ابهام باشد، ابتدا باید به این سوال پاسخ داد: سوریه مطلوب تل آویو چیست؟ یک قدرت مرکزی با توان نظامی ضعیف هم پیمان توافق ابراهیم، یا سوریه تجزیه شده که یک قطب آن تجزیه، حضور یک اقلیت دروزی در جنوب و هم مرز با سرزمین های اشغالی است؟

تام باراک دیروز کمی شفاف تر صحبت کرده است، شفافیتی که البته می تواند پازلی برای فشار و رشوه توام باهم به جولانی هم باشد. فرستاده ویژه ترامپ در سوریه گفته است: «برنامه جایگزینی برای همکاری با دولت کنونی سوریه جهت متحد کردن کشور سوریه وجود ندارد... معتقدم همه اقلیت های سوریه هوشمندانه خواهان اتحاد با نظام مرکزی هستند. (اما) اسرائیل ترجیح می دهد سوریه تجزیه شده باشد تا یک دولت مرکزی قدرتمند بر کشور حاکم شود.»

تام باراک با آنکه موضع آمریکا را حفظ حکومت جولانی با یکپارچگی سوریه اعلام کرده، صراحتا اعتراف می کند که سناریوی مطلوب تل آویو برای سوریه، تجزیه این کشور است؛ سناریویی که به نظر می رسد ایده صهیونیست ها نه تنها برای سوریه، بلکه برای عراق و ایران هم ایده مطلوبی است و درنهایت گزینه رژیم در منطقه ایجاد حکومت های جدید تجزیه شده بر مبنای قومیت ها و تجزیه قدرت های کشورهای منطقه ای و پیرامونی شان به جزءهای ضعیف تر بر مبنای تفکیک قومیتی و نژادی است. این ایده در دهه های اخیر از سوی صهیونیست ها دنبال می شود و از سوی تحلیلگران و اندیشمندان زیادی در اسرائیل هم مطرح شده است. رفتار میدانی ارتش اسرائیل هم چه در دوران جنگ 12روزه ایران با محور اسرائیلی-آمریکایی و چه رفتارهای اخیر در سوریه هم همین را عیان می کند. رژیم در تهاجم به تهران اولویت نخستش ایجاد بی ثباتی و نبود اقتدار مرکزی بود و سپس به هدایت یا کنترل جایگزین و گزینه های ممکن و سناریوهای جایگزین برای تهران فکر می کرد. سوال نهایی اینجاست که آیا مطلوب آمریکا هم تجزیه سوریه است؟