بررسی مبانی قدرت ملی در ایران
محمدکاظم انبار لویی

اقتصاد ایرانی: قدرت ملی جمهوری اسلامی ایران، با تکیه بر دین، دانش و تلاش ملت، در اوج تواناییهای نظامی، سیاسی، فرهنگی و امنیتی قرار دارد و الگویی جهانی از اراده و اقتدار را به نمایش گذاشته است.
امروزه اهمیت «تولید قدرت ملی» بیش از گذشته محسوس است و ملت ایران وظیفه دارد تا با ابتکار و تلاش روزانه، سهم خود را در این راستا ایفا کند. مقام معظم رهبری در مراسم بزرگداشت شهدای جنگ تحمیلی ۱۲ روزه بر اهمیت این مفهوم تأکید کرده و فرمودهاند:
«جمهوری اسلامی بر دو پایه دین و دانش بنا شده است.»
«ملت ایران دست پُر خود را در این نبرد به دنیا نشان داد.»
«جنگ اخیر موجب بروز اراده و قدرت جمهوری اسلامی است.»
نقش دین و دانش در شاکله قدرت ملی
جمهوری اسلامی ایران در زمانی شکل گرفت که نظریههای غالب فلسفی شرق و غرب، «دین» را عاملی محدودکننده و متضاد با «دانش» میدانستند. اما برخلاف این باورها، جمهوری اسلامی توانست مبنای قدرت ملی خود را بر پایه ترکیب هوشمندانه «دین» و «دانش» بنا کند.
قدرتهای بزرگ جهانی همواره تلاش کردهاند تا این مبنا را تضعیف کنند، اما امروز مشاهده میکنیم که جمهوری اسلامی به لطف پایداری ملت ایران، در اوج قدرت نظامی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اطلاعاتی و امنیتی قرار دارد.
تحلیل مفهوم قدرت ملی
قدرت ملی مفهومی است که به توانایی یک کشور برای دستیابی به اهداف و حفظ منافع خود در عرصههای داخلی و بینالمللی اشاره دارد. این نیرو از منابع مادی و معنوی کشور تغذیه میشود و نقشی حیاتی در تعیین جایگاه بینالمللی کشورها دارد.
در بحرانهایی نظیر جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، قدرت ملی ایران توانست در برابر اتحاد کشورهای غربی، نظیر آمریکا و رژیم صهیونیستی، ایستادگی کند و قدرت واقعی خود را به تصویر بکشد. امروز، جهان شاهد تبدیل ایران به یک ابرقدرت منطقهای است؛ ابرقدرتی که توانسته تهدیدهایی جدی علیه آمریکا و اسرائیل ایجاد کند.
منشأ قدرت ملی ایران
پرسش اساسی این است: منشأ این قدرت کجاست؟ پاسخ این سؤال را باید در ترکیب هوشمندانه «دین» و «دانش» جستجو کرد. جمهوری اسلامی توانسته علیرغم تمام تلاشهای نظریهپردازان سکولار و لیبرال، این حقیقت را اثبات کند که دانش برخاسته از دین میتواند موتور محرکه تولید قدرت ملی باشد.
دیدگاه استادان دانشگاه درباره قدرت ملی
بیانیه ۳۱۳ استاد دانشگاه اخیراً با صراحت به بزرگی تئوری مبتنی بر دین و دانش جمهوری اسلامی اشاره کرده است. این بیانیه تأکید میکند که ایران دچار یک منازعه تمدنی و هویتی است، اما فروپاشی نظام اسلامی یک افسانه است و فروپاشی استکبار جهانی یک حقیقت ملموس است.
گزیده بیانیه استادان:
«تمدن غرب، نظام مبتنی بر دین و دانش را برنمیتابد.»
«راه مبارزه با ملت ایران، ضربه زدن به علمای دین و دانشمندان است.»
«قدرت ملی ایران یک ساختار پایدار است که نمیتوان آن را متزلزل کرد.»
دوگانه وطندوستی و وطنفروشی
حجتالاسلاموالمسلمین سیدحسن خمینی در سخنان اخیر خود دوگانه «وطندوستی» و «وطنفروشی» را مطرح کرد. ایشان تأکید کردند که تمامی کسانی که در مسیر حفظ وطن تلاش میکنند، در جهت درست تاریخ ایستادهاند. این افراد زمینهساز تقویت بازتولید قدرت ملی هستند.
در مقابل، کسانی که به دین یا دستاوردهای علمی ملت ایران حمله میکنند، در مسیر وطنفروشی قرار دارند و از نظر تاریخی محکوم خواهند شد.
جدول مقایسه قدرت ملی ایران و سایر کشورها
ابعاد قدرت ملی ایران کشورهای غربینظامی | پیشرفته و مستقل | اتکا به ناتو |
اقتصادی | مقاومتی | وابسته به منابع خارجی |
فرهنگی | آمیخته با دین | سکولار |
علمی | دانش بومی | فنآوری وارداتی |