سورپرایز بزرگ برای سه دهک کشور
اقتصادایرانی: طرح نهضت ملی مسکن با هدف خانه‌دار کردن دهک‌های پایین‌تر جامعه آغاز شد، اما اکنون به علت افزایش قیمت مصالح، رکود بازار و کمبود منابع مالی، اجرای پروژه‌ها با چالش‌های اساسی مواجه شده و نگرانی متقاضیان درباره آینده این طرح افزایش یافته است.
افزایش نرخ مصالح ساختمانی، دستمزد نیروی کار و هزینه‌های حمل‌ونقل باعث شده پروژه‌های عمرانی با اختلالات جدی مواجه شوند. از سوی دیگر، رکود بی‌سابقه بازار مسکن و کاهش توان خرید عمومی بسیاری از سازندگان را نسبت به بازگشت سرمایه‌هایشان بدبین کرده است. در همین حال، مشکلات اقتصادی و کسری بودجه دولت نیز بر این بحران دامن زده و تأمین مالی پروژه‌ها با معضلات زیادی روبرو شده است. این مسائل باعث شده که نگرانی‌ها میان مردم و سرمایه‌گذاران افزایش یابد.
برای شماری از متقاضیان، این وضعیت خاطرات تلخ پروژه‌های نیمه‌تمام در گذشته را تداعی می‌کند؛ پروژه‌هایی که سال‌ها منتظر تکمیل بودند یا هرگز به بهره‌برداری نرسیدند. دغدغه این افراد فقط پیرامون زمان تحویل واحدها نیست، بلکه نگرانی‌های آنها شامل کیفیت ساخت، هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده و افزایش بار مالی نیز می‌شود. این ماجرا حتی باعث شده برخی سازندگان برای بازنگری در قراردادها و درخواست آورده بیشتر از متقاضیان تلاش کنند.
ابهامات پایان‌ناپذیر پروژه‌های ساخت مسکن
نبود شفافیت و اطلاع‌رسانی دقیق از سوی مسئولان مربوطه به فضای شایعه‌سازان دامن زده است. مردم، سردرگم نمی‌دانند پروژه‌ها در چه مرحله‌ای هستند و زمان بهره‌برداری آنها چه زمانی خواهد بود. این ابهامات و بی‌اطمینانی محیط روانی ناخوشایندی را میان متقاضیان ایجاد کرده که حتی برخی از شهروندان را به انصراف از طرح وا‌داشته است.
طرحی که قرار بود به عنوان امکانی برای خانه‌دار شدن اقشار ضعیف و متوسط جامعه عمل کند، به چالشی پیچیده تبدیل شده است. این در حالی است که با بهره‌گیری از منابع مالی پایدار، شفافیت در عملکرد و نظارت‌های جدی‌تر می‌توان این طرح را به مسیر اصلی خود بازگرداند. در غیر این صورت، احتمالا بحران مسکن به شدت بیشتری در آینده نزدیک احساس خواهد شد.
سهم قابل توجه سه دهک پردرآمد از پروژه‌ها
آمار وزارت راه و شهرسازی نشان می‌دهد که به میزان ۲۴۵ هزار واحد نهضت ملی مسکن برای دهک‌های بالای درآمدی در حال ساخت است. این رقم حدود ۵۰ هزار واحد بیش از تعداد واحدهای دهک‌های کم‌درآمد است.
براساس این آمار، دهک هشتم با سهم ۸۹ هزار واحد معادل ۱۱ درصد از پروژه‌ها وضعیت مطلوبی دارد. دهک نهم ۸۵ هزار واحد (۱۰ درصد) و دهک دهم ۷۰ هزار واحد (۹ درصد) در پروژه‌های حمایتی دارند. این نشان‌دهنده تمرکز پروژه‌ها بر گروه‌های پردرآمدتر است.
در مقابل، سه دهک نخست جامعه که نماد افراد کم‌درآمد و آسیب‌پذیرتر هستند، نیاز کمتری به واحدهای حمایتی دریافت کرده‌اند. دهک اول تنها ۴.۸ درصد، دهک دوم ۹ درصد و دهک سوم ۱۱ درصد از پروژه‌ها سهم دارند.
در مجموع، حدود ۱۹۷ هزار مسکن حمایتی برای این گروه در دست ساخت است که حتی از تعداد واحدهای دهک‌های بالای درآمدی نیز کمتر است. این امر، انتقادات زیادی را از بابت نحوه توزیع منابع و اولویت‌ها برانگیخته است.
جمع‌بندی
مشکلات در پروژه‌های نهضت ملی مسکن، ضعف در برنامه‌ریزی مالی، رکود اقتصادی و مشکلات اطلاع‌رسانی منجر به ایجاد بی‌اعتمادی گسترده‌ای در جامعه شده است. نبود شفافیت و تأخیرهای متعدد، چشم‌انداز این پروژه را تیره کرده و باعث نگرانی بسیاری از متقاضیان شده است.
با این حال، دولت باید به جای تمرکز بر وعده‌های بلندمدت، برای تأمین فوری منابع و تسریع در روند ساخت‌وساز اقدام کند. همچنین شفافیت در اطلاع‌رسانی و نظارت قوی بر پیمانکاران می‌تواند گامی مهم برای احیای اعتماد عمومی و تحقق اهداف اولیه طرح باشد. این اقدامات، علاوه بر مدیریت بحران‌های فعلی، راه را برای حل مؤثرتر مشکلات مسکن در آینده هموار خواهد کرد.
