برنج با تعرفه جدید در بازار؛ چگونه انتخاب کنیم؟
اقتصاد ایرانی: با آغاز فصل برداشت برنج و ورود محصول تازه به بازار، کاهش قیمت‌ها نتوانسته رکود معاملات را برطرف کند؛ در حالی که نبود آمار شفاف و تلاش واردکنندگان برای دریافت ارز ترجیحی، چالش‌های جدیدی را در بازار برنج به وجود آورده است.
با شروع فصل برداشت برنج، شاهد تغییراتی در قیمت این محصول در بازار هستیم. هرچند که برنج تازه با قیمت‌های پایین‌تر نسبت به نمونۀ انبارشده عرضه می‌شود، اما خرید و فروش آن همچنان با رکود مواجه است. از سویی دیگر، لغو محدودیت واردات در فصل برداشت و درخواست بعضی واردکنندگان برای دریافت ارز ترجیحی چالش‌های جدیدی به بازار وارد کرده است. این مسائل به دلیل نبود آمار شفاف، تأثیر قابل توجهی بر سیاست‌گذاری‌ها دارد و آینده واردات و قیمت را تعیین می‌کند.
عرضه برنج تازه با قیمت پایین‌تر
حسن تقی‌زاده، رئیس اتحادیه برنج‌فروشان بابل، به وضعیت بازار برنج در فصل برداشت اشاره کرد و توضیح داد که برنج‌های باقی‌مانده از سال گذشته با قیمت‌هایی در حدود ۳۰۰ تا ۳۳۰ هزار تومان و حتی تا ۳۸۰ هزار تومان عرضه می‌شوند. در حالی که برنج تازه برداشت‌شده، بین ۱۸۰ هزار تا ۱۹۰ هزار تومان به فروش می‌رسد و پس از بسته‌بندی، قیمت آن به نزدیک به ۲۲۰ هزار تومان می‌رسد. این اختلاف نشان‌دهندۀ حدود ۱۰۰ هزار تومان کاهش در بازار برنج است. با این حال، بازار همچنان رونق چندانی ندارد.
لغو ممنوعیت واردات در فصل برداشت
تقی‌زاده درباره وضعیت واردات برنج اظهار داشت که با لغو ممنوعیت واردات در فصل برداشت، برنج خارجی در بازار به وفور موجود است. واردکنندگان تلاش می‌کنند ارز ترجیحی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی برای واردات برنج دریافت کنند. براساس اخبار غیررسمی، ممکن است این امکان برای ثبت سفارش برنج خارجی با این ارز تا تاریخ ۱۳ مرداد ۱۴۰۴ فراهم شود. اگر این اتفاق رخ دهد، کاهش قابل توجه قیمت در بازار برنج قابل انتظار است.
چالش در تعیین قیمت برنج وارداتی
تقی‌زاده اشاره کرد که برنج‌های وارداتی با ارز ترجیحی، بر اساس نرخ ارز آزاد فروخته می‌شوند، نه قیمت تمام‌شده. بنابراین، قیمت برنج وارداتی به حدود ۸۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم می‌رسد. او افزود که سود اصلی به شرکت‌هایی تعلق می‌گیرد که این برنج‌ها را وارد می‌کنند. این شرکت‌ها در فصل برداشت سال گذشته، برنج‌ها را خریداری و آنها را در انبارهای خود نگهداری کرده‌اند تا به صورت قطره‌چکانی وارد بازار کنند.
پیش‌بینی تولید برنج در سال جاری
رئیس اتحادیه برنج‌فروشان عنوان کرد که طبق آمارهای اتحادیه و وزارت کشاورزی، تولید برنج در سال جاری به دو میلیون و ۴۰۰ هزار تن می‌رسد. همچنین وزارت جهاد این میزان را دو میلیون و ۷۰۰ هزار تن عنوان کرده، در حالی که واردکنندگان باور دارند تولید واقعی کمتر از دو میلیون تن است. این اختلاف در آمار، فضایی برای درخواست ارز ترجیحی توسط واردکنندگان فراهم کرده است.
سرانه مصرف برنج در ایران
تقی‌زاده با اشاره به کاهش سرانه مصرف برنج در ایران خاطرنشان کرد که این میزان به حدود ۳۰ کیلوگرم به‌ازای هر نفر رسیده است، در حالی که در گذشته تا ۴۰ کیلوگرم نیز می‌رسید. او بیان کرد که واردکنندگان با پایین نشان دادن تولید و بالا بردن سرانه مصرف، تلاش می‌کنند واردات بیشتری انجام دهند. نبود آمار دقیق در این حوزه، زمینه را برای طرح این ادعاها فراهم کرده است.
در مجموع، با ورود برنج تازه به بازار و افزایش عرضه، نبود شفافیت در آمار تولید و مصرف، فرصت مناسبی برای سودجویی واردکنندگان فراهم کرده است. سیاست‌های دولت برای تنظیم بازار، به دلیل ناپایداری و نبود اطلاعات رسمی، دقیق و قابل‌اعتماد، نتایج مطلوبی به همراه نداشته است.
به نظر می‌رسد تا زمانی که آمار شفاف در خصوص تولید داخلی، ذخایر موجود و الگوی مصرف ارائه نشود، مدیریت کارآمد بازار برنج ممکن نخواهد بود. در این شرایط، بازار تحت کنترل گروه‌هایی است که با انبار کردن محصولات و بازی با آمار، نبض قیمت‌ها را در دست گرفته‌اند.
