مهاجران افغان و صف‌های طولانی نان/ گرانی برای مردم، ارزانی برای نانوایان
اقتصاد ایرانی: مهاجران افغانستانی به دلیل شرایط اقتصادی و نیاز بالای خانواده‌ها، بخش بزرگی از معیشت خود را با خرید نان تامین می‌کنند؛ در حالی که افزایش قیمت نان در ماه‌های اخیر، فشار بیشتری بر اقشار کم‌درآمد وارد کرده و نانوایان نیز از چالش‌های ناشی از ارزانی این محصول گلایه دارند.
در ماه‌های اخیر، افزایش قیمت نان در نانوایی‌های یارانه‌ای و آزادپز در مناطق مختلف کشور به چشم می‌خورد. این افزایش قیمت در مناطق مختلف کشور ضرورت بازنگری در تحلیل‌های اقتصادی مربوط به نان را بیش از پیش نمایان کرده است.
چندی پیش، معاون اقتصادی استانداری تهران اعلام کرد که قیمت نان در تهران و برخی شهرستان‌های اطراف افزایش یافته است. به‌طور مشخص، قیمت نان در تهران ۵۲ درصد و در شهرستان‌های اطراف ۴/۲ درصد رشد داشته است. این در حالی است که این افزایش قیمت مختص تهران نیست و سایر استان‌ها نیز با این موضوع دست‌وپنجه نرم می‌کنند. اما علاوه بر هزینه‌های افزایش یافته، کمتر به کیفیت و سلامت نان پرداخته شده است.
نان و جایگاه آن در فرهنگ ایرانی
تاریخچه جایگاه نان در فرهنگ ایرانی، اهمیت آن را بیش از پیش نشان می‌دهد. نان برای بسیاری از خانواده‌ها، غذای اصلی بوده و هنوز هم چنین جایگاهی دارد. هر تغییری در قیمت یا کیفیت آن، تأثیر مستقیم بر زندگی مردم می‌گذارد و مستلزم توجه بیشتری است.
پرده اول: افزایش قیمت نان و نگرانی مردم
برای بررسی موضوع، سری به یکی از نانوایی‌های آزادپز می‌زنم. خانمی میان‌سال از قیمت نان گله‌مند است. او می‌گوید: «برای خرید ۳ نان سنگک خشخاشی ۱۵۰ هزار تومان پرداخت کردم! مگر می‌شود؟ ما بازنشسته‌ایم. این گرانی چگونه با حقوق بازنشستگی سازگار است؟» اعتراضاتی از این دست به قیمت نان‌ها این روزها در کل شهرها شنیده می‌شود.
پرده دوم: نارضایتی نانوایان
اکثر نانوایان نیز از ارزان بودن قیمت نان گله دارند. شغل نانوایی به دلیل شرایط دشوار آن، یکی از سخت‌ترین مشاغل محسوب می‌شود. یکی از نانوایان قدیمی، آقا سید، می‌گوید: «نان بربری ساده را ۱۰ هزار تومان می‌فروشم که اصلاً نمی‌صرفد. قیمت واقعی این نان حدود ۲۰ هزار تومان است.» هزینه بیمه کارگران و دیگر هزینه‌های جانبی نیز باعث تشدید مشکلات اقتصادی برای نانوایان شده است.
پرده سوم: مهاجرین افغان در صف‌های نانوایی
استفاده گسترده مهاجران افغانستانی از نان، به یکی از موضوعات جنجالی تبدیل شده است. یکی از نوجوانان افغانستانی می‌گوید که با وجود ساعات بالای کار، چاره‌ای جز استفاده گسترده از نان به‌عنوان غذای اصلی ندارند. این نوجوان اشاره می‌کند: «برای رفع حساسیت‌ها، ما معمولاً نان لواش می‌خریم، چراکه متقاضیان کمتری دارد.»
پرده چهارم: مدیریت نان در شهرستان‌ها
در شهرستان‌ها، سیاست‌های تعزیراتی برای کنترل قیمت نان مشکلات مختلفی ایجاد کرده است. به گفته یکی از شهروندان هشتگرد، محدودیت عرضه آرد دولتی باعث شده تا نانوایان پخت‌های کمتری داشته باشند و این موجب صف‌های طولانی برای خرید نان در برخی مناطق کشور شده است.
پرده پنجم: تحلیل کارشناسان
حجت ورمزیاری، مدیر گروه کشاورزی و توسعه روستایی مرکز پژوهش‌های مجلس، در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد اذعان کرد که زنجیره تولید و عرضه نان نیاز به اصلاحات جدی دارد. از کشاورزان گندمکار تا کارخانه‌های تولید آرد و نانوایان، همه با چالش‌هایی روبه‌رو هستند که به نارضایتی در تمام زنجیره منجر شده است.
وی افزود: «نانوایان به دلیل پایین بودن قیمت نان، به روش‌های مختلفی متوسل می‌شوند تا درآمد خود را تأمین کنند. فروش نان‌های کنجدی، کاهش حجم استاندارد نان و فروش آرد خارج از شبکه دولتی، نمونه‌هایی از این اقدامات است.»
این مدیر مرکز پژوهش‌ها اعلام کرد که باید به سمت اصلاح و توسعه زنجیره تامین محلی برای تولید آرد و نان حرکت کنیم تا کشاورزان و نانوایان بتوانند در سود بیشتری سهیم باشند.
