ایران دست به کار شد / تاثیر فعال‌سازی مکانیسم بر اقتصاد ایران !
اقتصاد ایرانی: مکانیسم ماشه، تهدیدی که غرب برای فشار بر ایران بازگردانده است، بار دیگر به تیتر اول رسانه‌ها تبدیل شد؛ اما تحلیل‌ها نشان می‌دهند که این تهدید بیشتر جنبه روانی دارد تا تأثیر واقعی بر اقتصاد و تجارت ایران.
در روزهای اخیر، فضای اقتصادی *ایران* بار دیگر با واژه‌ای آشنا ولی همیشه چالش‌برانگیز به نام «مکانیسم ماشه» مواجه شده است. این مکانیسم، مکانیسمی است که به اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل این امکان را می‌دهد تا *تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل* را در صورت نقض تعهدات از سوی ایران، مجدداً فعال کنند. اما نکته حائز اهمیت این است که این مکانیسم تنها محدود به تحریم‌های مربوط به فعالیت‌های *هسته‌ای و موشکی* است و ارتباط مستقیمی با مراودات تجاری، بانکی یا فروش نفت ایران ندارد. با وجود این، *بازارهای مالی ایران* طی هفته‌های اخیر تحت تأثیر فضای روانی ناشی از این موضوع قرار گرفته‌اند.
مکانیسم ماشه؛ تهدید محدود اما پرهیاهو
*ایالات متحده آمریکا* و *کشورهای اروپایی متحد آن* با تلاش‌هایی به دنبال فعال‌سازی مکانیسم ماشه هستند و رسیدن به بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه *ایران* را دنبال می‌کنند. تحلیلگران معتقدند این تلاش‌ها تأثیری عملیاتی قابل توجه نخواهد داشت، زیرا *ایران* به‌واسطه تجربه دهه‌های گذشته، خود را با فشارهای بین‌المللی تطبیق داده و بخش‌های مختلف اقتصاد تحت شرایط تحریمی شکل گرفته‌اند.
این مکانیسم عمدتاً بر تحریم‌های محدود قبل تمرکز داشته و از منظر عملی، فشار چندانی بر اقتصاد ایران وارد نمی‌کند. اما جنبه روانی این تحریم‌ها می‌تواند برخی افراد و بخش‌های اقتصادی را دچار نگرانی کند.
جنبه‌های محدود مکانیسم ماشه
*محمدرضا پور ابراهیمی*، رئیس کمیسیون اقتصادی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام، اظهار داشت: تحریم‌های احتمالی شورای امنیت تنها در حوزه‌های مشخصی مانند *فعالیت‌های موشکی* و *هسته‌ای* متمرکز است. به گفته او، این موضوع اثرگذاری چندانی بر مبادلات ضروری کشور ندارد. وی تأکید کرد که محدودیت این تحریم‌ها در مقایسه با تحریم‌های اصلی آمریکا، بسیار کمتر است.
اقتصاد *ایران* در طول سال‌های اخیر از طریق راه‌کارهایی همچون گسترش *پیمان‌های ارزی دو‌جانبه و چند‌جانبه*، استفاده از مکانیسم‌های خلاقانه فروش نفت و تعاملات گسترده‌تر با شرکای منطقه‌ای، توانسته خود را با چالش‌های تحریمی یکجانبه تطبیق دهد و جریان درآمدهای ارزی به طور کامل قطع نشود.
سیاست‌های تثبیت اقتصادی و سپرهای دفاعی
*ایران* به منظور مقابله بهتر با فشارهای خارجی، سپرهای دفاعی قدرتمند اقتصادی پیرامون خود ایجاد کرده است. این اقدام‌ها اثر تهدیدات خارجی را کاهش داده و اقتصاد را تاب‌آورتر ساخته است.
بانک مرکزی ایران با اتخاذ سیاست‌هایی همچون افزایش ذخایر ارز و طلا و به‌روزرسانی ابزارهای مالی، توانسته شرایطی فراهم کند که حتی در میان بحران‌ها نیز ثبات نسبی در بازار حفظ شود. از جمله ورود بیش از *۱۰۰ تن طلا* در سال ۱۴۰۳ به کشور که پشتوانه‌ای محکم در برابر فشارهای احتمالی ایجاد کرده است.
همکاری‌های بین‌المللی؛ فرصتی برای ایران
پیوستن *ایران* به ائتلاف‌هایی نظیر *بریکس* و *سازمان همکاری شانگهای* نه‌تنها از منظر دیپلماتیک، بلکه به لحاظ اقتصادی نیز فواید زیادی دارد. این گروه‌ها به ایران فرصت‌های استراتژیک فراوانی برای مقابله بهتر با *تحریم‌ها* ارائه می‌کنند. برای مثال، تشکیل کمیته مقابله با تحریم‌ها و برنامه‌ریزی برای استفاده از یک *پول مشترک* می‌تواند اثر تحریم‌های مالی را به حداقل برساند.
اثر روانی مکانیسم ماشه بر بازار ارز
بازار ارز ایران پیش از تأثیرات احتمالی ناشی از *مکانیسم ماشه*، شاهد تغییرات موقت نرخ بود. این تغییرات عمده ناشی از اثراتی روانی و رفتار سوداگرانه بود تا دلایل اقتصادی واقعی. فعالان بازار سعی داشتند تا فضای ترس و نگرانی را برجسته کنند و از این موقعیت برای کسب سودهای شخصی استفاده کنند. اما پس از تعدیل احساسات و بازگشت آرامش، نرخ ارز بار دیگر به تعادل پیشین خود نزدیک خواهد شد.
در مجموع، اقتصاد ایران با اتخاذ سیاست‌های هوشمندانه و مقاومت ساختار اقتصادی خود، موفق خواهد شد این چالش‌ها را نیز به سلامت پشت سر بگذارد.
