بنزین گران‌تر خواهد شد؟ / جزئیات جدید از طرح کارت به کارت بنزین

در ماه‌های اخیر بحث افزایش مصرف بنزین و ناترازی بین تولید و مصرف داخلی، به یکی از چالش‌های اصلی در حوزه انرژی ایران تبدیل شده است. مصرف روزانه بنزین از حدود ۱۲۲ میلیون لیتر در سال گذشته به بیش از ۱۴۵ میلیون لیتر رسیده است؛ در حالی که تولید داخلی بنزین در بهترین شرایط حدود ۱۱۰ میلیون لیتر برآورد می‌شود. این کسری، واردات بنزین را ضروری ساخته و فشار بیشتری بر منابع ارزی کشور وارد کرده است.

طرح‌های پیشنهادی برای مدیریت مصرف بنزین

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، با اشاره به مصرف بالای بنزین توسط خانوارهای پرمصرف، پیشنهاد داده بود که یارانه سوخت برای این گروه کاهش یابد و بیشتر به اقشار کم‌درآمد اختصاص داده شود. از سوی دیگر، وزیر نفت، محسن پاک‌نژاد، اعلام کرد که دولت درباره شیوه‌های جبران ناترازی بنزین در حال بررسی کارشناسی است اما تصمیم قطعی اتخاذ نشده است.

کارشناسان چند سناریوی مختلف را برای مدیریت بازار سوخت مطرح کرده‌اند. این سناریوها شامل:

ادامه وضع موجود و حفظ قیمت‌های کنونی

سه‌نرخی کردن قیمت بنزین

افزایش تدریجی نرخ سوخت

محدود کردن یارانه سوخت برای خودروهای لوکس و پرمصرف

بررسی سه‌ماهه آینده: آیا قیمت بنزین تغییر خواهد کرد؟

عضو هیأت رئیسه کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، فرهاد شهرکی، در گفت‌وگو با شفقنا توضیح داده که طبق سیاست‌های تثبیت قیمتی دولت و قانون برنامه هفتم توسعه، تغییر رسمی قیمت سوخت ظرف سه‌ماهه آینده بعید به نظر می‌رسد. تشکیل شوک قیمتی در بازار سوخت از جمله موضوعاتی است که دولت بر جلوگیری از آن تأکید دارد.

این نماینده مجلس اظهار داشت که تغییر قیمت سوخت به دلیل تأثیر مستقیم آن بر تورم و هزینه‌های جاری خانوار، باید با دقت کامل اجرا شود. وی همچنین به افزایش مصرف داخلی بنزین در فصل پاییز، به‌دلیل برداشت محصولات کشاورزی و افزایش تردد خودروها اشاره کرد. از طرفی، ظرفیت پالایشگاه‌های داخلی و محدودیت‌های واردات، می‌توانند معضل کسری سوخت را تشدید کنند.

سیاست‌های جایگزین: آیا طرح کارت به کارت بنزین اجرایی خواهد شد؟

شهرکی توضیح داد که دولت بر اساس سیاست‌های حمایتی ممکن است از سازوکارهای غیرقیمتی برای مدیریت مصرف سوخت استفاده کند. این موارد شامل تشدید سهمیه‌بندی و یا اجرایی شدن طرح کارت به کارت بنزین است. این طرح به معنای انتقال سهمیه کارت سوخت به کارت‌های بانکی است که پیش‌تر توسط وزارت نفت مطرح شده، اما هنوز اجرایی نشده است.

تحلیل و بررسی اثرات اجتماعی و اقتصادی تغییر نرخ سوخت

نماینده مجلس تأکید کرد که هرگونه تغییر در نرخ سوخت باید با در نظر گرفتن پیامدهای اجتماعی و اقتصادی صورت گیرد. اجرای سیاست‌های هدفمند برای مصرف انرژی و کاهش فشار بر اقشار کم‌درآمد از جمله مواردی است که همواره در اولویت قرار داشته است. بنابراین، تمرکز بر سازوکارهای غیرقیمتی در کوتاه‌مدت می‌تواند راهکاری مناسب برای مدیریت این وضعیت باشد.

جدول مقایسه تولید و مصرف بنزین