دلایل اصلی حذف یارانه مردم/ دولت چه چیزی را از ما پنهان می‌کند؟
اقتصاد ایرانی: حذف گسترده یارانه نزدیک به ۶ میلیون ایرانی در سه ماه گذشته، بدون شفاف‌سازی معیارهای انتخاب توسط وزارت رفاه، اعتراضات گسترده‌ای را به دنبال داشته و سوالاتی را درباره پشت پرده این تصمیم برانگیخته است.
سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها در مرحله ۱۷۵ پرداخت یارانه نقدی (شهریورماه)، مبلغ یارانه‌ها را برای دهک‌های مختلف به این ترتیب اعلام کرده است: دهک‌های اول تا سوم ۴۰۰ هزار تومان به ازای هر نفر و دهک‌های چهارم تا نهم ۳۰۰ هزار تومان. با وجود این، آمارها نشان می‌دهند که در این مرحله، تعداد دریافت‌کنندگان یارانه در دهک‌های چهارم تا نهم به ۴۳ میلیون و ۷۴۱ هزار و ۲۷۴ نفر رسیده است، که نسبت به پایان مردادماه، کاهش ۲ میلیون و ۸۳۵ هزار و ۵۷ نفری را نشان می‌دهد. مقایسه با پایان خردادماه نیز بیانگر حذف ۵ میلیون و ۹۰۲ هزار و ۲۵۱ نفر در طول سه ماه اخیر است؛ یعنی حدود ۶ میلیون نفر فقط در یک فصل از لیست یارانه‌بگیران کنار گذاشته شده‌اند.
پرسش‌های بی‌پاسخ درباره معیـارهای حذف
افرادی که از لیست دریافت یارانه حذف شده‌اند، اغلب نسبت به دلایل این اقدام بی‌اطلاع بوده و هیچ توضیح مشخصی از سوی مسئولان دریافت نکرده‌اند. مدیرعامل سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، حسن نوروزی، قبلاً اعلام کرده بود که ملاک اصلی قطع یارانه، «درآمد ماهانه بیش از ۱۰ میلیون تومان برای هر نفر پس از کسر اجاره‌بها» است و تمامی حذف‌شدگان در دهک دهم جای گرفته‌اند. وی همچنین تأکید کرده بود که تغییرات خانوارها به‌طور روزانه مورد بررسی قرار می‌گیرد و به‌طور متوسط ۱۰ تا ۱۲ هزار تغییر در فهرست‌ها ثبت می‌شود.
احمد میدری، معاون وزیر رفاه، اما اطلاعات متفاوتی را ارایه کرده است. او در مردادماه اعلام نمود که تا پایان شهریورماه، یارانه سه دهک بالای درآمدی (حدود ۱۸ میلیون نفر) حذف خواهد شد، اما تاکنون فقط حدود ۶ میلیون نفر حذف شده‌اند و هنوز ۱۱ میلیون نفر در دهک‌های پردرآمد یارانه دریافت می‌کنند. به‌نظر می‌رسد این روند در ماه‌های آینده ادامه خواهد داشت.
آیا درآمد ۱۰ میلیون تومانی معیار عادلانه‌ای است؟
وزارت رفاه همچنان معیار «درآمد ماهانه ۱۰ میلیون تومان» را به‌عنوان ملاک حذف یارانه‌ها مطرح می‌کند. اما این معیار با وضعیت اقتصادی کنونی ایران تناسبی ندارد و باعث بروز اعتراضات شده است. رقمی که روزانه معادل ۳۳۳ هزار تومان است، در شرایط تورمی کشور حتی برای تأمین یک وعده غذایی در شهرهای بزرگ کفایت نمی‌کند. علاوه بر این، داده‌های وزارت رفاه مربوط به اسفند ۱۴۰۳ است که در شرایط فعلی اقتصادی کشور عملاً مبنای دقیقی نیست.
برخی از خانوارها به‌طور اشتباه به‌دلیل دریافت وام اجاره مسکن یا سفرهای کاری به خارج از کشور، در دهک‌های بالای درآمدی قرار گرفته‌اند. شورای مسئولان قبلاً به معیارهایی همچون مالکیت خانه‌هایی بالای ۳۵ میلیارد تومان، خودروی لوکس با ارزش بیش از ۳ میلیارد تومان یا تعداد سفرهای خارجی تأکید کرده بودند، اما این شاخص‌ها کنار گذاشته شده و درآمد ۱۰ میلیون تومانی به‌عنوان معیار اصلی ملاک حذف یارانه‌ها اعلام شده است.
درخواست شفافیت از وزارت رفاه
عدم وضوح در معیارهای حذف یارانه‌ها و تضاد در بیانات مسئولان، موجب انتقادهای گسترده شده است. با توجه به افزایش مستمر نرخ ارز و کالاهای اساسی، چطور امکان دارد که درآمد ۱۰ میلیون تومانی، ملاکی برای پردرآمد بودن در نظر گرفته شود؟
مردم انتظار دارند که وزارت رفاه به شیوه‌ای شفاف پاسخگوی سوالات و اعتراضات باشد و معیارهای دقیق و عادلانه‌ای برای حذف یارانه‌ها معرفی کند. ادامه این روند بدون توضیحات واضح، نه‌تنها اعتماد عمومی را مخدوش می‌کند، بلکه فشار بیشتری بر خانوارهای ایرانی وارد خواهد نمود.
