ملاک‌های جدید حذف یارانه که باید بدانید
اقتصاد ایرانی: حذف یارانه دهک‌های ۹ و ۱۰ در ایران؛ دولت با شناسایی نزدیک به شش میلیون نفر از افراد پردرآمد، گام جدیدی در اجرای قانون حذف یارانه‌ی برخورداران برداشت. اعتراض به روند حذف بدون اخطار قبلی همچنان ادامه دارد.
معیارهای حذف یارانه: بررسی شرایط جدید
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف است براساس قانون، یارانه افرادی که دارای شرایط خاصی هستند را حذف کند. این اقدام بحث‌های زیادی در پی داشته است، زیرا افراد حذف‌شده معتقدند فرآیند حذف یارانه‌ها مبهم بوده و احتمالاً تصمیم‌گیری‌ها دقیق انجام نشده است. عدم اطلاع‌رسانی قبلی و همچنین نادیده گرفتن اعتراضات و شکایات، موجب نگرانی‌هایی در سطح جامعه شده است.
چه کسانی از دریافت یارانه محروم می‌شوند؟
حسن نوروزی، رئیس سازمان هدفمندی یارانه‌ها اعلام کرده است که سرانه هزینه‌های هر فرد در خانوار، معیار اصلی حذف یارانه خواهد بود. اگر پس از کسر هزینه مسکن، هزینه هر فرد در ماه بیش از ۱۰ میلیون تومان باشد، آن فرد از لیست یارانه‌بگیران حذف خواهد شد. این در حالی است که بسیاری از شهروندان معتقدند این مبلغ در سطح هزینه‌های واقعی زندگی در ایران بسیار پایین است.
نارضایتی‌های متعدد شهروندان نشان می‌دهد که این رقم پاسخگوی هزینه‌های پایه زندگی نیست. برخی شهروندان حذف‌شده بیان می‌کنند که هزینه‌های مصرفی حتی برای تهیه کمترین نیازهای اساسی بدون احتساب سایر مخارج، از این میزان بیشتر است.
چالش‌های معیارهای حذف یارانه
برخی افراد، معیار تعیین‌شده توسط دولت را مبهم و ناعادلانه قلمداد کرده‌اند. افرادی که هزینه‌های مصرفی بالایی دارند و در سه دهک بالای درآمدی قرار گرفته‌اند، اکنون از لیست یارانه‌بگیران حذف شده‌اند. این در حالی است که معیار درآمد ماهانه معادل ۹۰ دلار برای هر فرد خانوار، به‌هیچ‌وجه شرایط اقتصادی کنونی ایران را بازتاب نمی‌دهد.
نارضایتی‌ها از این معیار ناشی از آن است که درآمد ماهانه ۱۰ میلیون تومانی در رقابت با سرانه‌های جهانی بسیار اندک به نظر می‌رسد. همچنین، تأکید بر درآمد فردی بدون توجه به هزینه‌های سرسام‌آور اجاره‌نشینی و هزینه‌های جاری، تناسب معیارها را زیر سؤال برده است.
آمار حذف‌شدگان از لیست یارانه‌بگیران
طبق قانون بودجه سنواتی، مقرر شده است که یارانه نقدی سه دهک بالای درآمدی شامل ۱۸ میلیون نفر حذف شود. این اقدام به تدریج انجام شده و تابستان امسال، تعداد ۶ میلیون نفر از لیست یارانه‌بگیران خارج شدند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که هنوز بیش از ۱۱ میلیون نفر از این گروه‌ها در لیست باقی مانده‌اند و احتمالاً فرآیند حذف در ماه‌های آتی ادامه خواهد داشت.
این اتفاق موجب انتقاداتی شده است، زیرا شهروندانی که در مناطقی مانند تهران سکونت دارند، با هزینه‌های بالای زندگی روبه‌رو هستند و اغلب مستأجرند. در عین حال، یارانه برخی افراد مالک که در مناطق گران‌قیمت سکونت دارند همچنان پرداخت می‌شود. طبق آمار، ۵۱ درصد شهروندان تهرانی مستأجر هستند اما بسیاری از آنان یارانه‌شان قطع شده است.
میزان یارانه پرداختی به دهک‌ها
دهک درآمدی مبلغ یارانه نقدی مبلغ کالابرگ| اول تا سوم | ۴۰۰ هزار تومان | ۵۰۰ هزار تومان |
| چهارم تا نهم | ۳۰۰ هزار تومان | ۳۵۰ هزار تومان |
طبق آمارها، یارانه نقدی همچنان به بیش از ۷۸ میلیون نفر پرداخت می‌شود. این جمعیت، ۲۸ میلیون نفر را در دهک‌های پایین‌تر و ۴۹ میلیون نفر در دهک‌های چهارم تا نهم شامل می‌شود. نیروهای مسلح نیز جدا از این لیست یارانه دریافت می‌کنند.
تحلیل معیارهای جدید در شرایط اقتصادی کنونی
پیش‌تر معیارهایی همچون مالکیت خودروهای لوکس و تراکنش‌های غیرمتعارف مطرح بود. اما اکنون معیار درآمد ۱۰ میلیون تومانی به‌عنوان مرز حذف مشخص شده است. این در حالی است که فشارهای ناشی از تحریم‌ها و افزایش تورم، قدرت خرید خانوارها را به شدت کاهش داده است.
بسیاری از شهروندان و کارشناسان اقتصادی معتقدند تعیین این معیار با توجه به نوسانات اقتصادی و قیمت واقعی کالاها، ناعادلانه بوده و نیازمند بازنگری جدی است. این موضوع موجب نگرانی بسیاری از خانواده‌ها شده و دولت باید معیارهای شفاف‌تری برای بررسی و حذف یارانه اعمال کند.
