چک صیادی چیست و چه فرقی با چک معمولی دارد؟
اقتصاد ایرانی: از شهریور ۱۴۰۲ تمام چکهای قدیمی جای خود را به چکهای صیادی بنفش دادند و از این پس چکهای قدیمی تنها در بانک صادرکننده قابلنقد شدن هستند؛ اما چک صیادی چیست و چه تفاوتی با چکهای قدیمی دارد؟
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران از ابتدای سال ۱۴۰۰ جهت مدیریت بهتر امور مالی و تسهیل در پیگیری موارد مرتبط با دستهچک، قانون جدیدی معرفی کرده است. این قانون شامل مقررات سختگیرانهتری برای چکهای صیادی میباشد. با این حال بسیاری از افراد هنوز از دستهچکهای قدیمی استفاده میکنند و ممکن است در پی تفاوتهای این دو نوع چک باشند. در ادامه به توضیح کامل چک صیادی و تفاوت آن با چکهای معمولی میپردازیم.
چک صیادی چیست؟
واژه "صیاد" به معنای صدور یکپارچه الکترونیک دسته چک است. در این سیستم جدید، تمامی چکها از نظر طراحی ظاهری، مشخصات امنیتی و قابلیتهای پیگیری یکنواخت شدهاند. چکهای صیادی بهطور کلی در دو نوع کرمرنگ و بنفش صادر شدهاند. تفاوت در سال صدور این دو نوع وجود دارد؛ بدین ترتیب که چکهای کرمرنگ قبل از سال ۱۴۰۰ و چکهای بنفش بعد از سال ۱۴۰۰ صادر شدهاند.
مشخصات ظاهری چک صیادی بنفش
- رنگ دستهچک ترکیبی از صورتی و بنفش است که وجه تمایز آن از چکهای قدیمی میباشد.
- بر روی هر برگه چک، شناسه صیاد (کد ۱۶ رقمی) درج و مجهز به بارکد شده است تا قابلیت ثبت و پیگیری سیستمی در سامانه بانک مرکزی وجود داشته باشد.
- عبارت «کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است» بر روی چک حک میباشد.
- تمامی جزییات از جمله گیرنده، مبلغ و تاریخ سررسید باید در سامانه صیاد ثبت شوند وگرنه چک معتبر نخواهد بود.
<
چک صیادی کرم رنگ یا چک معمولی
چکهای کرمرنگ یا چکهای معمولی، دستهچکهایی هستند که پیش از سال ۱۴۰۰ صادر شدهاند. این چکها نیز دارای بارکد و شناسه ۱۶ رقمی میباشند، اما قابلیت ثبت در سامانه صیاد را ندارند. بر اساس قانون بانک مرکزی ، اشخاصی که همچنان از دستهچکهای کرمرنگ استفاده میکنند، باید برای دریافت دستهچک جدید اقدام کرده و دستهچک صیادی بنفش دریافت کنند.
<
چکهای قدیمی
چکهای قدیمی که پیش از سال ۱۳۹۰ صادر شدهاند، فاقد کد ۱۶ رقمی و بارکد میباشند. در حال حاضر، این نوع چکها با محدودیتهایی مواجه هستند و برخی از سیستمهای بانکی و سامانهها از پذیرش و تبادل آنها جلوگیری میکنند. اگرچه در گذشته امکان استفاده از این نوع چکها وجود داشت، اما در حال حاضر اولویت با چکهای ثبتشده در سامانه صیاد است.
<
تفاوت در استعلام چک صیادی و چک عادی
در گذشته، چکهای عادی یا قدیمی از طریق مراجعه حضوری یا تلفنی به بانک صادرکننده استعلام میشدند، اما این فرآیند زمانبر و غیر دیجیتال بوده است. چکهای صیادی دارای ویژگی استعلام آنلاین هستند. کاربران میتوانند با مراجعه به وبسایت بانک مرکزی به آدرس www.cbi.ir و وارد کردن کد ۱۶ رقمی چک، وضعیت اعتباری صادرکننده را بررسی کنند. شرایط اعتباری صادرکننده بهصورت یکی از پنج وضعیت سفید، زرد، نارنجی، قهوهای یا قرمز نمایش داده میشود.
تفاوت در پیگیری چک صیادی برگشتخورده
در گذشته، مجازات جرم چک برگشتی از نوع کیفری یا حقوقی بسته به نوع شکایت متغیر بود و سیستم متمرکزی برای مدیریت این مسائل وجود نداشت. در حال حاضر، با وجود سامانه صیاد ، بهمحض برگشت چک، اقدامات زیر بهصورت خودکار انجام میشود:
- حسابهای بانکی و کارتهای صادرکننده در همه بانکها مسدود خواهند شد.
- امکان افتتاح حساب جدید یا دریافت تسهیلات بانکی محدود میشود.
- صدور دستهچک جدید برای صادرکننده ممنوع خواهد شد.
- موجودی حساب صادرکننده تا مبلغ چک برگشتی توقیف خواهد شد.
این محدودیتها تا زمانی که بدهی پرداخت و یا رضایت دارنده چک اخذ نشود، برقرار خواهند بود.
