کاهش بی‌سابقه قیمت خانه؛ شوک جنگی بازار مسکن را تکان داد

بازار مسکن ایران وارد مرحله‌ای بی‌سابقه از رکود شده که کارشناسان آن را با مفهوم جدیدی بازگو می‌کنند: «تقاضای معلق». این شرایط نه تنها معاملات مسکن را متوقف کرده، بلکه ساخت‌وساز و عرضه نیز تحت تاثیر قرار گرفته‌اند. در این میان، نه خریداران تمایل یا توانایی ورود به بازار را دارند و نه سازندگان انگیزه‌ای برای ادامه فعالیت. همه چیز در این صنعت در حالت انتظار باقی مانده است.

از کاهش شدید معاملات گرفته تا افت قیمت در مناطق پرهزینه‌تر و ناکامی سیاست‌های حمایتی دولت، همه نشانگر بحرانی عمیق در صنعتی هستند که روزی محرک اصلی اقتصاد کشور به‌شمار می‌آمد.

حجت عزیزی، عضو هیأت‌مدیره انجمن انبوه‌سازان تهران، با اشاره به بحران کنونی تاکید دارد که وضعیت فعلی بازار مسکن از رکود معمول فراتر رفته و وارد شرایط توقف شده است. او بیان می‌کند که تحریم‌ها نه تنها سرمایه‌گذاری را دچار اخلال کرده‌اند، بلکه باعث کاهش شدید خریداران نیز شده‌اند.

دلایل رکود عمیق بازار مسکن

مفهوم تازه «تقاضای معلق» اولین بار توسط حسین عبده تبریزی، اقتصاددان برجسته، در تحلیل وضعیت فعلی مطرح شد. عبده تبریزی دلایلی چون بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی، ترس از تخریب دارایی‌ها و احتمال تصویب مالیات‌های جدید را از علل اصلی این اتفاق می‌داند. او معتقد است افزایش ریسک در کشور سبب خروج سرمایه‌گذاران و مصرف‌کنندگان از بازار مسکن شده و به همین دلیل روند تولید و عرضه مسکن کاملاً متوقف شده است.

کاهش شدید قیمت پس از درگیری‌های سیاسی

بازار مسکن ایران علاوه بر کاهش معاملات، شاهد افت چشمگیر قیمت‌ها در مناطق گران‌قیمت نیز بوده است. حسین رجبی، بازرس انجمن انبوه‌سازان تهران، خبر از کاهش قیمت تا ۳۰ درصد در برخی مناطق شمال تهران پس از تنش‌های سیاسی میان ایران و اسرائیل داد.

او علت این کاهش قیمت را نبود تقاضا کافی و رکود معاملاتی عنوان کرده و تاکید دارد که در شرایط فعلی، تورم بالا و نوسانات ارزی به‌هیچ عنوان هزینه‌های ساخت‌وساز را کاهش نداده‌اند.

تغییر الگوی تقاضا در بازار مسکن

رجبی همچنین به تغییر بنیادین تقاضا اشاره کرد و گفت: امروز واحدهای کوچک و مقرون‌به‌صرفه، جذاب‌ترین گزینه‌ها برای خریداران هستند، اما تولید آن‌ها در بازار به‌طور کافی انجام نمی‌شود. پیشنهاد او تمرکز بر نوسازی بافت‌های فرسوده و توسعه مناطق گردشگری به‌عنوان راه‌های احیای بازار است.

نهضت ملی مسکن؛ عملکردی که اعتماد را جلب نکرد

درحالی‌که نگاه‌ها به سیاست‌های حمایتی دولت دوخته شده، طرح نهضت ملی مسکن هنوز نتوانسته انتظارات را برآورده کند. حسن محتشم، عضو هیأت‌مدیره انجمن انبوه‌سازان تهران، با انتقاد از نبود شفافیت در روند اجرایی این طرح، آن را ناکارآمد عنوان می‌کند. محتشم تاکید دارد که دولت باید با مشارکت فعال بخش خصوصی و ایجاد زیرساخت‌های درست، الگوی این طرح را بازنگری کند.

تاثیر بحران مسکن بر صنایع وابسته

رکود مسکن تنها به این بازار محدود نشده و سایر صنایع وابسته مانند تولید مصالح ساختمانی و خدمات مهندسی نیز تحت تاثیر قرار گرفته‌اند. عبده تبریزی هشدار می‌دهد که رکود در این بخش علاوه بر اثرات اقتصادی، آسیب‌های اجتماعی عمیقی به‌دنبال دارد.

راه برون‌رفت از بحران فعلی

با وجود همه ناامیدی‌ها، برخی کارشناسان معتقدند شرایط بحرانی فعلی دایمی نیست و بازار به‌شرط اتخاذ سیاست‌های درست، قابلیت احیا دارد. عزیزی، عضو هیأت‌مدیره انجمن انبوه‌سازان تهران، توصیه می‌کند که دولت باید سیاست‌های بلندمدت و شفاف بر پایه مشارکت واقعی با بخش خصوصی اتخاذ کند تا بحران اعتماد در بازار مسکن رفع شود.