تأثیر خروج افغان‌ها بر قیمت اجاره مسکن در ایران
اقتصاد ایرانی: خروج گسترده مهاجران افغان از ایران در فصل جابه‌جایی، فشار تقاضا در بازار اجاره مسکن برخی مناطق را کاهش داد و زمینه‌ساز تعدیل نرخ اجاره‌بها شد.
بازار اجاره مسکن در ایران طی ماه‌های گرم سال، به ویژه از خرداد تا پایان شهریور، دچار تحرکات شدیدی شده است. از یک سو، افزایش چشمگیر قیمت مسکن، خرید را برای بسیاری از اقشار جامعه غیرممکن کرده و تقاضا برای اجاره را افزایش داده است. از سوی دیگر، حضور گسترده مهاجران نقش مهمی در افزایش تقاضای اجاره در برخی مناطق ایفا کرده است.
در این شرایط، خروج مهاجران افغان از ایران تأثیراتی بر برخی بخش‌های بازار اجاره مسکن گذاشته است. به نظر می‌رسد این کاهش تقاضای مسکن اجاره‌ای تنها به مناطق خاصی محدود شده و همه‌گیر نیست.
بر اساس گزارش‌های میدانی، خروج افغانستانی‌ها کاهش تقاضا در بازار اجاره را در مناطق هم‌جوار شهرهای بزرگی مانند تهران، مشهد، اصفهان، قم و کرج رقم زده است. به گفته مشاوران املاک این مناطق، میزان کاهش تقاضا بین ۱۰ تا ۱۵ درصد متغیر بوده است.
به طور مشخص، در تهران، مناطقی نظیر شوش، مولوی و شهرری شاهد کاهش اجاره‌بها بوده‌اند، چرا که مهاجران افغان معمولاً به صورت گروهی خانه‌های کوچک را اجاره می‌کردند و اکنون با کاهش تعداد آن‌ها، تقاضا برای این دسته از املاک نیز افت کرده است.
نظرات فعالان حوزه مسکن
داود بیگی‌نژاد، نایب رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران، در این خصوص می‌گوید: "اتباع افغان اغلب در املاک کلنگی به‌ویژه در مناطق پائین‌تر شهر تهران سکونت داشته‌اند. با خروج شمار زیادی از آن‌ها، واحدهای خالی بیشتری در این مناطق عرضه شده‌اند که این امر تأثیر بسزایی بر قیمت اجاره گذاشته است."
وی افزود: "قیمت اجاره در این مناطق نسبت به سال گذشته ثابت مانده است. مالکان تمایل چندانی به افزایش اجاره‌ها نشان نداده‌اند و بسیاری از فایل‌های موجود در بازار بدون افزایش قیمت نسبت به سال پیش عرضه می‌شوند."
از سوی دیگر، حسین عبده تبریزی، اقتصاددان، معتقد است که خروج افغان‌ها از کشور به کاهش اجاره مسکن در مناطق حاشیه‌ای تهران منجر شده است. به گفته او، خانواده‌های افغان در مناطق ضعیف‌تر شهر سکونت داشتند و اکنون با کاهش تعداد آن‌ها، اجاره‌بها نیز متأثر شده است. او تأکید می‌کند که در مناطقی نظیر شهرری، مالکان در بسیاری موارد با مستأجران قبلی کنار آمده‌اند و از افزایش اجاره صرف نظر کرده‌اند.
وضعیت اجاره در سایر مناطق
بررسی‌ها نشان می‌دهد در دیگر مناطق شهری، قیمت اجاره بیشتر تحت تأثیر تورم عمومی قرار گرفته است. برخی مشاوران املاک معتقدند که رکود بازار خرید و فروش مسکن به اجاره‌بها هم سرایت کرده و به همین دلیل، بسیاری از مالکان ترجیح می‌دهند قراردادهای فعلی را تمدید کنند.
یک مشاور املاک در منطقه شش تهران گفت: "هنگامی که توافق میان مالک و مستأجر صورت می‌گیرد، اغلب قراردادها پشت‌نویسی می‌شوند و آماری مشخص از افزایش اجاره وجود ندارد. اما برآوردها حاکی از افزایش ۲۵ تا ۴۰ درصدی اجاره‌بها در این مناطق است."
این موضوع از سوی یکی دیگر از فعالان حوزه املاک در منطقه چهار تهران تایید شد. وی اظهار داشت که تمدید قرارداد با افزایش کمتر از ۳۰ درصد و جابه‌جایی با رشد حدود ۴۰ درصدی همراه بوده است.
به نظر می‌رسد، رکود در بازار خرید و فروش مسکن به بازار اجاره نیز تسری یافته است. با این حال، برگشت ثبات اقتصادی و مخابره سیگنال‌های مثبت سیاسی می‌تواند تحولاتی را در تمامی بازارها، از جمله بازار مسکن، به دنبال داشته باشد.
