بازار اجاره مسکن شعلهور شد؛ هجوم به واحدهای کوچک!
اقتصادایرانی: هجوم مستأجران به خانههای زیر ۶۰ متر در پی افزایش سرسامآور اجارهبها؛ فشار هزینههای مسکن، روند کوچ به واحدهای کوچکتر را در شهرهای بزرگ بهویژه تهران تشدید کرده است.
در حالی که رشد اجارهبها طی سالهای گذشته اغلب به تغییر محله یا افزایش سهم مسکن از درآمد خانوار منجر میشد، اکنون الگوی تازهای در حال شکلگیری است. بسیاری از مستأجران ترجیح میدهند در همان محدوده قبلی بمانند، اما متراژ واحد خود را کاهش دهند تا از جهش ناگهانی اجاره یا ودیعه در امان بمانند.
این تغییر رفتار، بیش از همه در شهرهای بزرگ و بهویژه تهران مشهود است. مشاوران املاک از افزایش تقاضا برای واحدهای زیر ۶۰ متر خبر میدهند؛ واحدهایی که تا چند سال پیش عمدتاً گزینه مجردها یا زوجهای تازهازدواجکرده محسوب میشد، اما امروز به انتخاب خانوادههای سهنفره نیز تبدیل شده است.
بررسی فایلهای اجاره نشان میدهد سهم واحدهای کوچک در سبد تقاضای مستأجران بهطور محسوسی افزایش یافته است. این در حالی است که عرضه این نوع واحدها با همان سرعت رشد نکرده و همین موضوع، رقابت بر سر متراژهای پایین را تشدید کرده است. نتیجه این نابرابری، بالا رفتن نسبی قیمت هر مترمربع در واحدهای کوچکتر بوده است.
افزایش تقاضا برای متراژهای کوچک
کارشناسان بازار مسکن معتقدند کوچکسازی اجباری، نشانهای از کاهش توان تطبیق مالی خانوارهاست. در شرایطی که درآمدها همگام با تورم رشد نکرده، مستأجران ناچار شدهاند بهجای افزایش هزینه، کیفیت و فضای زندگی خود را تعدیل کنند؛ تصمیمی که بیش از آنکه انتخابی باشد، واکنشی به محدودیتهای اقتصادی است.
این روند، پیامدهای اجتماعی خاص خود را نیز به همراه دارد. فشردهتر شدن فضای زندگی، بهویژه برای خانوادههایی که فرزند دارند، میتواند بر آرامش روانی، روابط خانوادگی و حتی بهرهوری افراد تأثیر بگذارد؛ مسائلی که معمولاً در محاسبات اقتصادی بازار مسکن نادیده گرفته میشود.
تغییر سبک زندگی زیر فشار اجاره
کوچ معکوس مستأجران، صرفاً یک جابهجایی مکانی نیست، بلکه نشانهای از تغییر سبک زندگی شهری است. حذف اتاق اضافه، کوچک شدن فضای نشیمن و کاهش امکانات رفاهی، به بخشی از واقعیت جدید زندگی اجارهنشینها بدل شده است؛ واقعیتی که آرام و بیسر و صدا در حال گسترش است.
در کنار این تغییر، ترجیح به واحدهای کوچکتر باعث شده برخی محلهها با تراکم تقاضای جدید مواجه شوند. مناطقی که دسترسی به حملونقل عمومی دارند یا فاصله کمتری تا مراکز اشتغال دارند، بیشترین جذب مستأجران کوچکساز را تجربه میکنند؛ حتی اگر کیفیت ساختمانها پایینتر باشد.
در مجموع، آمارها و شواهد میدانی نشان میدهد بازار اجاره به نقطهای رسیده که مستأجران برای بقا، نه ارتقا، تصمیم میگیرند. اگر سیاستهای حمایتی و برنامهریزی برای افزایش عرضه مسکن متناسب با توان مالی خانوارها اجرا نشود، کوچ معکوس به واحدهای کوچکتر میتواند از یک روند موقتی، به الگوی غالب زیست شهری تبدیل شود.
