عدم توازن درآمد و هزینه
امیرحسین علم‌الهدی/ روزنامه‌نگار
اقتصاد ایرانی: سخن درباره اقتصاد سینمای ایران شاید جز خودزنی نباشد در این همه سروصدای اقتصادهای کلان کشور! منظورم را شفاف‌تر می‌گویم: اقتصاد 2هزار‌میلیاردتومانی سینمای اکران با حدود 700پرده نمایشی در 280باب سینما و نزدیک به 150هزار صندلی در یک کشور 85میلیون‌نفری زیبنده یک سینمای پیشرو نیست.
ادامه یادداشت را بخوانید:
توسعه و الزامات آن سالیان سال است که از این کشور رخت بسته است و کیست نداند روزی روزگاری این کشور هاب سینمای منطقه بوده است و حال گردش اقتصاد فروش بلیت آن به ۲۰میلیون دلار می‌رسد در طول سالی که کشور امارات عربی متحده بیش از ۲۵۰میلیون دلار گردش اقتصاد فروش بلیت دارد. گردش مالی اقتصاد تولید را اگر سالی حدود ۸۰ فیلم ارزیابی کنیم، با احتساب حدود ۱۰ فیلم حدودا هر کدام ۵۰میلیاردتومانی هزینه تولید همان حدود ۲هزار میلیارد تومان محاسبه می‌شود و حال نگاهی بکنیم به نحوه توزیع این ۲هزار میلیارد تومان فروش بلیت سینماهای کشور:
از یک بلیت سینما (۱۱۰هزار تومان که ۱۰۰هزار تومان قیمت بلیت «۱دلار» و ۱۰هزار تومان مالیات ارزش افزوده است) این مبالغ کسر می‌شود:
- ۱۰درصد مالیات ارزش افزوده (۱۰هزار تومان از ۱۱۰هزار تومان)
- سینمادار بین ۵۱ تا ۵۲درصد از مابقی بلیت سینما کسر می‌کند که ۵۰درصد آن محاسبه حق‌السهم فروش است و ۱ درصد پاداش کارکنان سینما و ۱ درصد حق‌التبع بلیت.
- ۴۸درصد ۱۰۰هزار تومان به دفتر پخش فیلم واریز می‌شود و دفتر پخش در مرحله اول حق پخش خود را که ۱۰درصد است کسر می‌کند (البته این حق پخش در فیلم‌های پرفروش به نفع مالک فیلم متغیر است).
- از ۳۸ درصد باقیمانده هزینه‌های پخش بین ۵۰۰میلیون تا ۲میلیارد تومان توسط دفتر پخش کسر می‌شود (هزینه‌های بالای دفاتر پخش بیشتر مربوط به فیلم‌های پرفروش است).
- تبلیغات در شبکه‌های ماهواره‌ای از ۲۰هزار دلار تا ۱۲۰هزار دلار برای مالک فیلم هزینه دارد که بر اساس توافق پخش و مالک فیلم این اعداد از فروش کسر می‌شوند (فیلم‌هایی که به دنبال فروش بیش از ۲۰میلیارد تومان هستند به دلیل سیاست‌های تلویزیونی داخلی، راهی جز نمایش تبلیغات خود در شبکه‌های تلویزیونی ماهواره‌ای ندارند) و فیلم‌هایی بالای ۱۰۰میلیارد فروش که در سال حدود ۵ تا ۷ فیلم می‌شوند کمتر از ۱۲۰هزار دلار برای این بخش نمی‌توانند هزینه کنند.
- و در انتها اگر فیلمی به سوددهی برسد (که ۹۵درصد از فیلم‌ها نمی‌رسند) تهیه‌کنندگان حدود ۳۳ تا ۳۵درصد از فروش بلیت برگشت سرمایه دارند.
این تصویر کلی است از اقتصاد سینمای ایران. بی‌شک از منظر سینمایی که توانسته است 3 اسکار به دست آورد و دو جایزه نخل طلا و چند جایزه خرس نقره‌ای برلین و هزاران جایزه بین‌المللی شایسته قدردانی، این اقتصاد شایسته چنین سینمایی قطعا نیست. سال گذشته تعداد بلیت فروش‌رفته سینمای ایران به عدد 34میلیون بلیت رسید. امسال با توجه به شرایط حاد سیاسی و اجتماعی، فعلا در نیمه اول سال نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود 3.5میلیون نفر سینما کاهش مخاطب داشته است.
اگر تا پایان سال به همین منوال پیش برویم پیش‌بینی 10میلیون کاهش مخاطب دور از انتظار نیست؛ این یعنی حدود هزار میلیارد تومان کاهش در سینمایی که هر تومان آن حکم بارش قطره‌ای در بیابان «بی‌آب» سینمای ایران را دارد. نگاهی بیندازیم به تعداد تماشاگر و میزان فروش فیلم‌ها از سال 1397 تا 1404 تا ببینیم طی این سال‌ها کجا ایستاده‌ایم.
