بحران تامین گوشت قرمز در تابستان ۱۴۰۴/زنگ خطر برای بازار !

همچنین، در همین بازه زمانی، جمعیت بز و بزغاله از ۱۷.۲۲ میلیون رأس در خرداد ۱۴۰۴ به ۱۶.۱۳ میلیون رأس در شهریور کاهش یافت که معادل ۶ درصد کاهش است. اگرچه به‌طور معمول کاهش جمعیت دام سبک به صورت فصلی در شهریور ماه رخ می‌دهد، اما افت همزمان در دو گونه اصلی دام سبک می‌تواند ناشی از کاهش زایش و افزایش عرضه دام‌ها به کشتارگاه‌ها بوده و نشان‌دهنده فشار اقتصادی بر دامداران باشد.

نشانه‌های کاهش زایش فصلی

در تابستان ۱۴۰۴، مجموعاً ۲.۵۲ میلیون بره زنده و یک میلیون بزغاله زنده در دامداری‌های کشور متولد شدند. این در حالی است که در فصل بهار سال جاری تعداد زایش بره‌ها ۶.۰۵ میلیون رأس و بزغاله‌ها ۲.۳۶ میلیون رأس بوده است. این ادعا به معنای کاهش بیش از ۵۸ درصدی زایش بره‌ها و ۵۷ درصدی زایش بزغاله‌ها در مقایسه با فصل بهار است.

هرچند عمده زایش دام سبک در زمستان رخ می‌دهد، اما افت شدید زایش در سال جاری از تغییرات ساختاری در پرورش دام سبک خبر می‌دهد. مطابق گزارش مرکز آمار، این آمار از طریق نمونه‌برداری از ۳۰۰۰ واحد دامداری در سراسر کشور با حداکثر خطای نمونه‌گیری پنج درصد جمع‌آوری شده است.

کاهش حجم پرواربندی و تغییر الگوی پرورش دام

براساس داده‌های موجود، در تابستان ۱۴۰۴ تعداد گوسفند و بره پروار شده به ۳.۴۲ میلیون رأس و تعداد بز و بزغاله پروار شده به ۱.۲۷ میلیون رأس رسید. این میزان در مقایسه با فصل بهار کاهش تقریباً ۲۰ درصدی برای گوسفند و ۸ درصدی برای بز داشته است.

این کاهش مستقیم با خشکسالی‌های اخیر مرتبط است. در استانی‌هایی مثل خراسان جنوبی، کرمان و سیستان و بلوچستان، دامداران به دلیل گرانی علوفه و نبود مرتع کافی، تعداد زیادی از دام‌های پرواری خود را زودتر از موعد روانه کشتارگاه‌ها کرده‌اند.

فشار اقتصادی و اقلیمی بر دامداران کشور

تحلیل داده‌های ثبتی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد کاهش جمعیت دام سبک در تابستان ۱۴۰۴ بیش از هر چیز ناشی از شرایط سخت اقتصادی و مشکلات اقلیمی کشور است. در استان‌های شرقی و جنوبی، خشکسالی‌های پیاپی ظرفیت مراتع را کاهش داده است و بسیاری از دامداران مجبور شده‌اند برای تأمین غذای دام به بازار آزاد روی آورند. این در حالی است که قیمت ذرت، جو و کنجاله سویا طی ماه‌های اخیر با افزایش قیمت ۳۰ تا ۵۰ درصدی مواجه شده است.

کاهش عرضه گوشت قرمز و آینده بازار

کاهش تعداد دام زنده به همراه افزایش قیمت نهاده‌های دامی، از نشانه‌های کاهش عرضه گوشت قرمز در ماه‌های پیش رو است. بنابر پیش‌بینی‌های کارشناسان، عرضه گوشت قرمز تا پایان سال جاری حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد کمتر از مقادیر مشابه در سال گذشته خواهد بود. این وضعیت احتمالاً باعث افزایش قیمت گوشت گوسفندی در بازار داخلی خواهد شد.

با توجه به سابقه چند سال اخیر، هر یک درصد کاهش جمعیت دام سبک به طور متوسط به افزایش حدود ۱.۵ درصدی قیمت گوشت منجر شده است، در نتیجه در صورت ادامه این روند، احتمالاً با رشد ۱۵ تا ۲۰ درصدی قیمت گوشت قرمز در پاییز و زمستان مواجه خواهیم شد.