نقش حیاتی ایران و پاکستان در توسعه افغانستان
اقتصاد ایرانی: افغانستان با بهرهگیری از مسیرهای ترانزیتی ایران و پاکستان، توانسته محدودیتهای جغرافیایی ناشی از خشکی را پشت سر گذاشته و از طریق بنادر کلیدی این دو کشور به بازارهای جهانی متصل شود، نقشی کلیدی در تجارت منطقهای ایفا میکند.

افغانستان با استفاده از مسیرهای ترانزیتی منطقهای، کالاهای صادراتی و وارداتیاش را به بازارهای جهانی منتقل میکند. این کشور به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود و نبود مرز آبی، ناچار به وابستگی به راههای زمینی و کشورهای همسایه برای تجارت از طریق دریا است.
راهکارهای افغانستان برای تجارت از طریق دریا
دسترسی از طریق پاکستان
مرزهای جنوبی افغانستان، این کشور را به خاک پاکستان متصل میکند. افغانستان از طریق مسیرهای جادهای به بنادر جنوبی پاکستان دسترسی دارد و بخش قابل توجهی از مبادلات تجاری آن از همین طریق انجام میشود. هرچند مشکلات مرزی گاهگاهی باعث اختلال در این مسیر میشود، اما همچنان یکی از اصلیترین شریانهای تجاری افغانستان به شمار میرود.
استفاده از بندر چابهار ایران
افغانستان با اتصال به جنوب شرق ایران از طریق ولایت نیمروز، توانسته خود را به بندر چابهار متصل کند. این مسیر بهعنوان جایگزینی مهم برای مسیرهای شرقی، امکان تبادل کالا با کشورهای اقیانوس هند را فراهم میسازد. استفاده از بندر چابهار بهویژه در شرایطی که افغانستان بهدنبال کاهش وابستگی به پاکستان است، اهمیت راهبردی پیدا میکند.
مسیرهای شرقی به سمت چین
در شمالشرق، افغانستان از طریق مرزهای مشترک با چین و کشورهای همسایهاش، امکان صادرات و واردات کالا از طریق بنادر دریایی شرق آسیا را فراهم کرده است. اتصال به شبکه حملونقل چین، فرصت تجارت گسترده با شرق را نیز در اختیار افغانستان گذاشته است.
جدول مقایسه مسیرها
مسیر ویژگیها چالشهاپاکستان | دسترسی به بنادر جنوبی و ارتباط مستقیم | مشکلات مرزی و سیاسی |
ایران (چابهار) | جایگزین مناسب برای مسیرهای شرقی | وابستگی به همکاری ایران |
چین | ارتباط با بنادر دریایی شرق آسیا | فاصله نسبتا طولانی |
در شرایطی که نبود مرز آبی میتواند محدودیتی جدی برای تجارت یک کشور ایجاد کند، افغانستان با بهکارگیری مسیرهای زمینی، ریلی و ترانزیتی، توانسته تا حدودی جایگاه خود را در جریان تجارت دریایی منطقه حفظ کند. نقش حیاتی ایران و پاکستان در این مسیرها، بهعنوان امکانات ترانزیتی و راهبردی، غیرقابل انکار است.