آیا وقت آن رسیده که برای گرانی نان آماده شویم؟

یارانه آرد و نان یکی از مسائل بنیادی در سیاست‌گذاری اقتصادی ایران است که به دلیل جایگاه ویژه نان در سبد مصرفی خانوارها، همواره مورد توجه دولت قرار دارد. هر ساله مبلغ قابل توجهی، یعنی حدود ۲۵۰ هزار میلیارد تومان برای تامین یارانه نان اختصاص داده می‌شود تا این ماده غذایی اساسی به قیمت مناسب در اختیار مردم قرار گیرد.

هوشمندسازی یارانه نان؛ چالش‌ها و انتقادات

با اجرای طرح هوشمندسازی یارانه نان از سال ۱۴۰۱، تلاش بر این بود که فرآیند تولید و توزیع نان شفاف‌تر شود، هدررفت منابع کاهش یابد و یارانه به شکل عادلانه‌تری تخصیص یابد. با این حال، انتقادات گسترده‌ای بر این طرح وارد است. محمدجواد کرمی، رئیس کارگروه آرد و نان اتاق اصناف ایران، معتقد است که این طرح به دلیل نبود نظارت کافی موفق نبوده و از لحاظ عملکرد، نتایج رضایت‌بخشی ارائه نکرده است.

مشکلات مدل فعلی یارانه نان

کم‌فروشی

گران‌فروشی

کیفیت پایین نان

تخصیص یارانه با استفاده از کارت‌خوان‌های هوشمند، مابه‌التفاوت قیمت نان را جبران نمی‌کند و به مشکلاتی همچون کاهش رضایت مصرف‌کننده و نانوایان دامن زده است.

پیشنهاد تخصیص مستقیم یارانه به خانوارها

کرمی توصیه کرده که دولت به جای ارائه یارانه به آرد، آن را مستقیماً به حساب خانوارها واریز کند. این مدل، که بین سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۲ اجرا شد، به کاهش ضایعات گندم، افزایش کیفیت نان و مصرف بهینه منابع کمک می‌کند. با اجرای این طرح، نگرانی از افزایش قیمت نان نیز به‌طور کامل رفع می‌شود.

به عنوان مثال، اگر قیمت نان سنگک آزادپز ۱۷ هزار تومان باشد، تفاوت قیمت نان یارانه‌ای و آزاد به عنوان کمک مالی به مردم پرداخت خواهد شد.

تأکید بر اصلاح فوری نظام یارانه نان

حمیدرضا رستگار، رئیس اتاق اصناف تهران، ضمن ارائه راهکارهای پیشنهادی برای اصلاح نظام یارانه نان، تأکید داشته که باید از کارت ملی به‌عنوان ابزار توزیع یارانه بهره گرفت. او هشدار داد که استفاده از کارت‌های مجزا می‌تواند مشکلاتی نظیر سوءاستفاده و تخلف ایجاد کند.

مشکلات فعلی نظام یارانه نان

راهکارهای پیشنهادی اصلاح یارانه نان

رستگار اعلام کرده که اتحادیه‌های صنفی و اصناف آماده همکاری در اجرای سیاست‌های تازه یارانه نان هستند. او همچنین ساماندهی مالکیت و نظارت دقیق بر نانوایی‌ها را از اقدامات ضروری برای بهبود وضعیت فعلی دانسته است.

با وجود طرح‌ها و اقدامات انجام‌شده، هنوز چالش‌های بزرگی در مسیر اصلاح نظام یارانه نان وجود دارد. دولت و سازمان‌های متولی باید با تصمیم‌گیری فوری و دقیق، ضمن حفظ اثربخشی یارانه نان، مانع سوءاستفاده‌ها و تخلف‌های احتمالی شوند. امید است اصلاحات لازم در این حوزه، رفاه بیشتر مردم را به همراه داشته باشد.