خرید پمپ و مخزن؛ راه‌حلی پنهان برای جیره‌بندی آب!

چالش‌های یادگیری از گذشته در مدیریت منابع آب

این پژوهشگر معتقد است که سیستم مدیریت کشور تاکنون درس‌های ارزشمند را از گذشته دریافت نکرده و هشداری‌های کارشناسان را جدی نگرفته است. بحران‌هایی نظیر خشک شدن سدوشمگیر که آب شهر همدان را تأمین می‌کرد، نشان‌دهنده فرا رسیدن «روز صفر آب» بوده، اما همچنان اقدامات مؤثر صورت نگرفته است. او می‌گوید علیه هشدارهایی که از سال‌ها پیش مطرح شده بود، بی‌توجهی شده و مشکلات فعلی قابل پیش‌بینی بودند.

ظرفیت زیستی تهران؛ از گذشته تا امروز

در سال ۱۳۵۳، هشدارهایی درباره ظرفیت زیستی تهران ارائه شد. طبق نامه محرمانه‌ای که توسط رئیس وقت سازمان برنامه ارائه شده بود، ظرفیت تهران برای زندگی حدود ۵ و نیم میلیون نفر برآورد شده بود. اما امروز جمعیت این شهر با حومه آن به حدود ۱۵ میلیون نفر رسیده که نشان‌دهنده بن‌بست مدیریتی در تأمین منابع است.

پمپ‌ها و مخازن؛ جیره‌بندی آب از دیدگاه مدیریتی

هرندی اظهار می‌کند که علی‌رغم تأکید مسئولان بر عدم وجود جیره‌بندی، کاهش فشار آب و توصیه به استفاده از پمپ و مخزن از سوی مصرف‌کنندگان، عملاً نشانه‌های جیره‌بندی آب است. کاهش فشار شبکه به‌معنای کمبود منابع و نیاز به اتخاذ رویکردهایی همچون مدیریت تقاضا و مدیریت آمایش سرزمینی است، اما هنوز توجه کافی به این موضوع نشده است.

تعریف «روز صفر آب» و مفهوم آن

برخی از افراد «روز صفر آب» را به خشکی سدها تعبیر می‌کنند، اما به گفته این پژوهشگر، روز صفر زمانی فرا می‌رسد که سطح آب به‌ حدی کاهش یابد که آب‌گیر سد قادر به تأمین آب برای انتقال به تصفیه‌خانه نباشد. بنابراین این روز می‌تواند بحران اجتماعی و امنیتی ایجاد کند.

لزوم تغییر نگاه به مدیریت بحران آب

در شرایطی که منابع آبی با کاهش شدید مواجه هستند، همچنان برای طرح‌های انتقال آب و تأمین منابع آب بودجه مناسب تخصیص داده می‌شود، اما برای مدیریت تقاضا و مصرف توجه چندانی وجود ندارد. این مسئله‌ای است که باید به‌جای تبعیت از الگوهای تکراری، به اقدامات خلاقانه اولویت داد.

موفقیت‌های جهانی در کاهش مصرف آب

کشورهای جهان مدل‌های تجاری برای کنترل هدررفت آب و انشعابات تعریف کرده‌اند. در این رویکردها، هزینه مستقیم بابت کاهش هدررفت آب پرداخت نمی‌شود، بلکه توافقاتی میان سرمایه‌گذار و دستگاه‌های مربوطه انجام می‌گیرد و ارزش مازاد حاصل می‌شود.

ضرورت خلاقیت در راه‌حل‌های مدیریتی

هرندی تأکید می‌کند که در ایران شاهد فقدان خلاقیت در راه‌حل‌های مدیریتی هستیم. تغییر رفتار مصرف‌کننده نیازمند همراهی با مشوق‌های جذاب است. همچنین کاهش مصرف در کشاورزی و دیگر بخش‌ها نباید تنها به حرف و پیشنهاد محدود شود، بلکه باید اقدامات عملی همراه با ابتکار صورت گیرد.

تفکیک آب شرب و غیرشرب؛ گامی ضروری در رفع بحران

هرندی معتقد است که اگرچه تفکیک آب شرب و غیرشرب در بلندمدت می‌تواند در کاهش مصرف آب مؤثر باشد، اما این موضوع نیاز به توجه به الگوی مصرف دارد. او بر اهمیت نگاه اقتصادی به منابع آبی تأکید دارد و پیشنهاد دارد تعرفه‌های مصرفی آب با خلاقیت بازنگری شوند.