مقصر اصلی افزایش قیمت برنج اعلام شد
اقتصادایرانی: گم شدن یک میلیون تن برنج وارداتی و انحصار در بازار برنج ایرانی، دلایل افزایش غیرمنطقی قیمت برنج در سال جاری هستند؛ موضوعی که نگرانی مصرفکنندگان را بیش از پیش افزایش داده است.

در سال جاری، قیمت برنج دچار افزایش چشمگیری شد. با وجود فراوانی این محصول پرمصرف، بهویژه برنج ایرانی، چنین افزایش قیمتی منطقی به نظر نمیرسد. از یک سو مسئله انحصار و قیمتهای بالا در بازار برنج ایرانی همچنان وجود دارد و از سوی دیگر، موضوع گم شدن یکمیلیون تن برنج خارجی به دغدغهای جدید تبدیل شده است.
ابهام در سرنوشت یکمیلیون تن برنج
*بهزاد محمودی*، نایبرئیس شورای مرکزی مجمع ملی کشاورزی ایران، در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد که هنوز وضعیت یک میلیون تن برنج وارداتی در سال ۱۴۰۱ مشخص نشده است. وی تصریح کرد که در سالهای ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ نیز به اندازه نیاز کشور برنج وارد شده و پرسش این است که آیا این مقدار مازاد برنج وارداتی از کشور خارج شده یا خیر؟
این اظهارنظر باعث شد توجهها از برنج ایرانی و انحصار قیمتی آن به سمت ماجرای برنج خارجی، واردات بیش از حد نیاز و احتمال قاچاق این محصول جلب شود.
کارشناسان بازار معتقدند که یک میلیون تن برنج حجم قابل توجهی دارد و معادل بار ۵۰ کشتی میشود. پرسش اصلی اینجاست که چنین حجمی چگونه امکان دارد ناپدید شود؟
پاسخ انجمن واردکنندگان برنج
کریم اخوان اکبری، رئیس انجمن واردکنندگان برنج، در این باره اظهار داشت که گم شدن یک میلیون تن برنج غیرممکن است. وی توضیح داد که فرآیند واردات کالا از ثبت سفارش تا توزیع در شبکه فروش کاملاً شفاف است.
اخوان افزود: در گذشته ارز به محمولههای برنج وارداتی قبل از ورود کالا تخصیص داده میشد، اما این رویه از دولت یازدهم تغییر کرده است. اکنون تخصیص ارز پس از ورود کالا به گمرکات کشور صورت میگیرد.
رئیس انجمن واردکنندگان برنج تاکید کرد: در فرآیند فعلی، ابتدا ثبت سفارش کالا انجام میشود، سپس محموله از کشور مبدا به گمرکات ایران بارگیری و ارسال میشود. پس از ورود به گمرک، مدارک به بانک مرکزی ارائه و محموله اظهار میشود. در ادامه، مجوز ترخیص صادر شده و کالا در سامانههایی نظیر سامانه جامع تجارت و سامانه جامع انبارها ثبت میگردد. این سامانهها مشخص میکنند هر کامیون بار دقیقاً به کدام شهر حمل شده است.
وی همچنین توضیح داد که معمولاً بین ۸ تا ۱۰ ماه پس از ارائه مدارک به بانک مرکزی، ارز مورد نیاز تخصیص داده میشود؛ بنابراین گاهی اوقات کالاها حتی پیش از تخصیص ارز، به فروش میرسند.

افزایش قیمت برنج در چند ماه اخیر
بر اساس گزارشها، در سال ۱۴۰۱ قیمت برنج ایرانی به طور قابل توجهی افزایش یافت و بیش از ۶۰ درصد از تولیدات داخلی فروش نرفت. به منظور تنظیم بازار، واردات برنج صورت گرفت.
آمارها نشان میدهند سالانه حدود یک میلیون تن برنج به کشور وارد میشود. اما در سال ۱۴۰۱ به دلیل دخالت شرکت بازرگانی دولتی برای ذخایر استراتژیک، این عدد به یک میلیون و ۶۰۰ هزار تن رسید که بیش از نیاز مصرف داخلی بود.
طبق گزارشها، حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن از این مقدار توسط بخش خصوصی و ۴۰۰ هزار تن دیگر از طریق شرکت بازرگانی دولتی وارد شد، که همین امر محدودیتهایی را برای سالهای بعدی ایجاد کرد.
سیر صعودی قیمت برنج
طی دو سال گذشته، قیمت برنج ایرانی و خارجی روند متفاوتی را طی کرد. در شهریور ۱۴۰۲، قیمت هر کیلوگرم برنج ایرانی بین ۹۵ تا ۱۲۳ هزار تومان و نوع خارجی حدود ۴۰ هزار تومان بود.
با این حال، در نیمه نخست سال ۱۴۰۳ قیمت برنج ایرانی با کاهشهایی مواجه شد. به عنوان مثال، در شهریور ۱۴۰۳ هر کیلوگرم برنج هاشمی به حدود ۱۱۵ هزار تومان رسید. اما در نیمه دوم سال ۱۴۰۳ این روند تغییر کرد و در اسفند همان سال، قیمت برنج هاشمی به ۱۸۵ هزار تومان رسید. این افزایش قیمت همچنان ادامه داشت و در تیرماه امسال، قیمت هر کیلوگرم برنج از ۳۳۰ هزار تومان نیز عبور کرد. در نهایت، دولت مجبور شد برای کنترل وضعیت وارد عمل شود.
بررسی ممنوعیت واردات در فصل برداشت