آیا اخراج مهاجران افغان باعث رکود در بازار مسکن ایران شده است؟

مدتی است که روند اخراج اتباع غیرمجاز، عمدتاً افغان‌ها، از کشور شدت گرفته است. اسکندر مومنی، وزیر کشور، اعلام کرده که از ابتدای امسال تاکنون حدود ۸۰۰ هزار نفر از مهاجران غیرمجاز از ایران خارج شده‌اند. وی تاکید دارد که با وجود این اقدامات، ایران کشوری مهاجرستیز نیست. اما تمامی کشورها برای حضور اتباع خارجی، ضوابط قانونی خاص خود را دارند و هر فردی که به شکل غیرمجاز در ایران حضور دارد، باید این کشور را ترک کرده یا از طریق سازوکارهای قانونی به ایران بازگردد.

نگاه‌های متفاوت به خروج اتباع افغان

حضور گسترده افغان‌ها در بخش‌های ساخت و ساز و صنعت ایران، موضوعی دیرینه است. اکنون با شدت یافتن اخراج کارگران افغان، تحلیل‌های متفاوتی در این زمینه شکل گرفته است. برخی کارشناسان معتقدند که این خروج می‌تواند بازار کار ایران را دچار مشکلات جدی کند، در حالی که گروهی دیگر آن را فرصتی برای اشتغال بیشتر نیروهای ایرانی ارزیابی می‌کنند.

تاثیرات موقتی خروج افغان‌ها بر بازار کار

حمید حاج اسماعیلی، کارشناس بازار کار، در گفت‌وگو با فرارو اظهار داشت که هر تصمیم بزرگ، از جمله اخراج گسترده مهاجران، شوک اولیه به بازار وارد می‌کند. او با اشاره به تعداد قابل توجه اتباع غیرمجاز در بازار کار ایران، افزود: «در حال حاضر، بیش از سه میلیون اتباع غیرقانونی عمدتاً در بخش‌های ساخت و ساز، صنعت و خدمات شهری فعالیت می‌کنند. با خروج آنها، این بخش‌ها ممکن است به طور موقت تحت فشار قرار بگیرند. اما باید به نقش و وضعیت این کارگران در هر بخش توجه کرد.»

نقش افغان‌ها در بخش‌های کلیدی

این کارشناس بازار توضیح داد که اکثریت افغان‌ها در ساخت و ساز، شهرک‌های صنعتی و شهرداری‌ها فعالیت دارند. در بخش ساخت و ساز، بسیاری از کارگران افغان در حوزه‌های کلیدی مشغول به فعالیت بوده‌اند. همچنین، در شهرداری‌ها این افراد در بخش‌های مختلفی نظیر فضای سبز، جمع‌آوری زباله و مقنی گری مشغول بوده‌اند. اما درصد کمتری از آنها در بخش‌های کشاورزی و دامداری فعالیت دارند.

آمادگی برای جایگزینی نیروهای بومی

حاج اسماعیلی تاکید کرد که دولت طی یک دهه اخیر تلاش کرده برای بخش‌های مختلف نیروی کار ایرانی آموزش‌های لازم را فراهم کند. او افزود: «در حال حاضر، بخش ساخت و ساز کشور به علت کاهش قدرت خرید و تورم، دچار رکود است. به همین دلیل، نیاز جدی به حضور اتباع خارجی در این بخش احساس نمی‌شود. همچنین، طی سال‌های گذشته، نیروهای ایرانی از طریق مراکز فنی و حرفه‌ای آموزش دیده‌اند و کارت مهارت دریافت کرده‌اند.»

چالش‌های جایگزینی کارگران افغان در صنایع مختلف

وی توضیح داد که در شهرک‌های صنعتی، اتباع افغان معمولاً به صورت چندکاره استخدام می‌شدند و علاوه بر انجام وظایف اصلی، مسئولیت‌هایی نظیر نگهبانی یا سرایداری برعهده داشتند. این موضوع نیازمند برنامه‌ریزی دقیق برای جایگزینی نیروهای بومی در این موقعیت‌ها است. همچنین، در شهرداری‌ها ظرفیت‌هایی برای استفاده از نیروهای ایرانی وجود دارد که با اجرای قانون کار و حمایت‌های دولتی، این جایگزینی می‌تواند عملی شود.

امکان جبران شوک در یک دوره زمانی کوتاه

این کارشناس بازار کار پیشنهاد داد که با برنامه‌ریزی دقیق، دولت می‌تواند ظرف یک سال شرایط لازم را برای اشتغال نیروهای ایرانی فراهم کند. او بیان داشت که اگر حمایت‌های قانونی و اجرایی لازم صورت گیرد، شوک ناشی از خروج افغان‌ها می‌تواند به سرعت جبران شود. حاج اسماعیلی تاکید کرد که برنامه‌ریزی دقیق و حمایت قاطع از نیروی کار ایرانی می‌تواند چالش‌های موجود را به کاریزما و فرصت تبدیل کند.