از میلیون تا میلیارد: راهی که در ایران یک‌شبه طی شد!

در این راستا، "رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی تولیدکنندگان کودهای کشاورزی"، صیاد فرهادی، در گفت‌و‌گویی مشکلات موجود را بررسی کرده و بر لزوم توجه بیشتر به این بخش حیاتی تأکید کرده است.

کاهش شدید تولید داخلی و افزایش وابستگی به واردات

فرهادی با اشاره به برآوردهای رسمی وضعیت مصرف گندم در کشور گفت: امسال، ایران توانایی خرید تنها ۶ تا ۷ میلیون تن گندم از داخل کشور را دارد. این موضوع در حالی رخ داده که نیاز به گندم بسیار بیشتر از این مقدار است و مجبور به وارد کردن حدود ۵ میلیون تن دیگر خواهیم بود. دلیل اصلی این شرایط، عدم تأمین به‌موقع نهاده‌های کشاورزی توسط دولت و خشکسالی است.

وی ادامه داد: اگر در سال گذشته با تخصیص ۵۰۰ میلیون دلار برای نهاده‌ها، از تولید داخلی حمایت می‌شد، نیازی به واردات نبود. با این حال، امروز کشور برای واردات محصولات کشاورزی باید حدود ۵ میلیارد دلار هزینه کند. این اختلاف زیاد در هزینه‌ها نشان‌دهنده ضعف سیاست‌های حمایتی دولت در زمینه تولید داخلی است.

مشکلات اداری و مکاتبات بی‌پاسخ

فرهادی عنوان کرد: بسیاری از تولیدکنندگان با فرآیندهای پیچیده اداری و تخصیص ارز نامشخص روبه‌رو هستند. مشکلاتی مانند بی‌پاسخ ماندن مکاتبات رسمی با بخش‌های دولتی و تعلل در رفع تعهدات ارزی باعث شده تولیدکنندگان وقت خود را به جای تمرکز بر تولید، درگیر امور اداری کنند.

وی افزود: سفارش‌گذاری برای مواد اولیه بسیار سخت است و مبادلات ارزی نیز با مانع مواجه شده‌اند. حتی در مورد ارز ترجیحی هم هیچ پاسخ شفافی از مسئولین دیده نمی‌شود.

همچنین تأخیر دولت در پرداخت مطالبات تولیدکنندگان، آن‌ها را دچار فشار مالی شدید کرده است که این موضوع باعث کاهش نقدینگی و آسیب به چرخه تولید شده است.

بحران مواد اولیه و افزایش قیمت‌ها

رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی تولیدکنندگان کودهای کشاورزی با بیان مشکلات مربوط به تأمین مواد اولیه اظهار کرد: تولید بدون دسترسی به مواد اولیه ممکن نیست، اما در حال حاضر، شرایط تأمین مواد اولیه به شدت بحرانی است. حتی در بهترین حالت، مواد اولیه سه ماه بعد از سفارش به دست تولیدکننده می‌رسد که این تأخیر، چرخه تولید را مختل کرده است.

وی اضافه کرد: مشکلات تأمین، نه‌تنها واردات بلکه تولید داخلی را نیز تحت تأثیر قرار داده است. شرکت‌های دولتی نظیر شرکت ملی پتروشیمی و شرکت ملی مس عملکرد ضعیفی داشته‌اند. برای مثال، قیمت گوگرد طی یک سال، ۴۱۰ درصد افزایش یافته و اسید سولفوریک نیز با افزایش چشمگیر از ۴۰۰ تومان به ۲۲۰۰ تومان رسیده است.

این افزایش قیمت‌ها در کنار واسطه‌گری و دلالی، فشار زیادی بر تولیدکنندگان وارد آورده است. نهاده‌هایی که باید با قیمت دولتی عرضه شوند، عملاً با واسطه و قیمت‌های بالاتر به دست تولیدکننده می‌رسند.

سیاست‌های ارزی نامناسب و تبعیض‌ها

فرهادی با انتقاد از سیاست‌های ارزی دولت گفت: بخش تولید به ارز نیاز دارد اما فرآیند تخصیص ارز به گونه‌ای طراحی شده که شرایط تولید را دشوار ساخته است. به گفته وی، از ۷۵ میلیون یورو ثبت سفارش برای مواد اولیه، تنها ۳۰ میلیون و ۲۰۰ هزار یورو اختصاص داده شده است.

وی بیان کرد: برای تأمین مواد اولیه کودهای کشاورزی، حداقل ۱۲۰ میلیون یورو ارز مورد نیاز است و تاکنون وزارت جهاد کشاورزی تنها ۲۲ میلیون یورو طی دو سال اخیر تخصیص داده که این مقدار بسیار کمتر از نیاز واقعی است. این مسئله نشان‌دهنده عدم توجه کافی به تولیدکنندگان داخلی است.

در این وضعیت، بازرگانان نیز حاضر به همکاری با تولیدکنندگان نیستند و یا درصد بالاتری طلب می‌کنند که این باعث افزایش هزینه‌ها برای تولیدکننده شده است.

ضعف مدیریتی و نگاه ناکارآمد

فرهادی در بخشی دیگر از گفت‌و‌گوی خود به ضعف مدیریت اشاره کرد و گفت: مدیران دولتی از مشکلات واقعی تولیدکنندگان اطلاع کافی ندارند. به عنوان مثال، زمانی که برق قطع می‌شود، تولیدکننده ناچار است با ژنراتور و گازوئیل کار کند، اما مدیران حتی از نیاز سوختی این واحدها هم بی‌اطلاع‌اند.

وی تأکید کرد: دولت باید با بخش خصوصی همکاری بیشتری داشته باشد و مدیران اجرایی نیز باید از نزدیک با مشکلات تولیدکنندگان آشنا شوند. تصمیم‌گیری‌های فعلی به دور از واقعیت هستند و تا زمانی که این رویه تغییر نکند، مشکلات تولید همچنان پابرجا خواهند بود.

توقف احتمالی تولید

رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی تولیدکنندگان کودهای کشاورزی هشدار داد: مجموعه‌ای از مشکلات، از تأمین نهاده‌ها تا ضعف مدیریتی، باعث شده که تولید داخلی در آستانه توقف قرار گیرد. با ادامه این وضعیت، امنیت غذایی کشور با خطر جدی مواجه خواهد شد.