زنگ خطر جدی برای دولت پزشکیان/ ایران در شوک سنگین بحران!
اقتصاد ایرانی: اختلاف ۱۵۰ هزار میلیارد تومانی در منابع و مصارف بودجه دولت در سه‌ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۴، نشان از بحرانی بی‌سابقه دارد که تأمین آن از حساب تمرکز وجوه و تنخواه خزانه می‌تواند اقتصاد کشور را با مخاطرات جدی مواجه کند.
ضرورت ارزیابی مستمر بودجه
ارزیابی مداوم بودجه، ابزار کارآمدی است که به دولت و نهادهای نظارتی این امکان را فراهم می‌کند تا منابع واقعی را از منابع غیرواقعی تشخیص دهند. در نبود این ارزیابی، تصمیمات شتاب‌زده و خوش‌بینی کاذب به‌ویژه در بخش‌هایی مانند نفت و مالیات اجتناب‌ناپذیر خواهند بود.
چالش‌های جدی کسری بودجه
کسری بودجه یکی از جدی‌ترین بحران‌های مالی کشور محسوب می‌شود. اگر به موقع شناسایی نشود، دولت به روش‌هایی همچون استقراض از بانک مرکزی، انتشار اوراق بدهی یا برداشت از صندوق‌ها روی می‌آورد که هرکدام چالش‌هایی نظیر افزایش تورم، فشار بدهی یا تضعیف سرمایه‌های ملی را به همراه دارد. نهایتاً این مسئله به فشار اقتصادی بر معیشت مردم ختم می‌شود.
تحلیل شکاف عملکرد بودجه ۱۴۰۴
نتایج بررسی عملکرد بودجه سه‌ماهه اول سال ۱۴۰۴ نشان‌دهنده چالش‌های عمیقی است. محمد حسینی، کارشناس اقتصادی، با اشاره به مشکلات ساختاری، بیان کرد که دولت با تأخیر در دریافت اظهارنامه‌های مالیاتی مواجه بوده است. این موضوع تحقق درآمد مالیاتی را به‌شدت کاهش داده است.
برنامه‌ریزی تحقق یافته درصد تحقق| ۱۲۶۳ هزار میلیارد تومان | ۵۴۱ هزار میلیارد تومان | ۴۲ درصد |
کاهش پرداخت‌ها در بودجه عمرانی
پرداخت‌های بودجه عمرانی در سه‌ماهه اول سال تقریباً به کلی متوقف بوده است. مطابق گزارش‌ها، بودجه عمرانی شش‌ماهه اول از اعتبارات سال گذشته تأمین شده و به طرح‌های جدید اختصاصی داده نشده است. این موضوع نشان‌دهنده ضعف در برنامه‌ریزی مالی در بخش عمرانی دولت است.
کسری ۱۵۰ هزار میلیارد تومانی
در این دوره زمانی حدود ۱۵۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه ثبت شده است. این کسری از تفاوت میان منابع وصولی واقعی و هزینه‌ها ناشی می‌شود. حسینی در این خصوص تأکید کرد که این میزان کسری در سه‌ماهه اول نگران‌کننده است.
وصول واقعی هزینه‌ها کسری بودجه| ۵۴۱ هزار میلیارد تومان | ۶۸۹ هزار میلیارد تومان | ۱۵۰ هزار میلیارد تومان |
استفاده از سپرده‌ها و تنخواه
برداشت دولت از تنخواه بانک مرکزی و سپرده‌های خزانه، یکی دیگر از راهکارهای جبران کسری بودجه بوده است. دولت از سپرده‌های خزانه حدود ۶۲ هزار میلیارد تومان و از تنخواه مرکزی ۸۶ هزار میلیارد تومان برداشت کرده است؛ اقدامی که می‌تواند در بلندمدت بحران‌های مالی بیشتری ایجاد کند.
تحقق پایین منابع بودجه
میزان تحقق منابع بودجه تاکنون تنها ۴۰ تا ۴۲ درصد بوده است. این میزان کم‌تحقق منابع می‌تواند آثار مخربی بر اقتصاد کشور بگذارد، از جمله کاهش سرمایه‌گذاری عمومی و افزایش فشارهای معیشتی.
پیش‌بینی تحقق درآمد مالیاتی
با این حال، امیدواری‌هایی برای تحقق درآمد مالیاتی بین ۸۵ تا ۹۵ درصد وجود دارد. حسینی تأکید کرد که این تحقق بستگی به دوری از رخدادهای غیرمنتظره دارد که ممکن است روند اقتصادی را مختل کنند.
آثار بحران‌های اقتصادی بر عملکرد دولت
هزینه‌های ناشی از بحران‌های اخیر بهره‌وری اقتصادی را کاهش داده و باعث ایجاد هزینه‌های غیرمستقیم سنگین شده‌اند. این هزینه‌ها نه‌تنها بر دولت، بلکه بر معیشت مردم نیز تأثیرات قابل توجهی داشته‌اند.
راهکارهای پیشنهادی در شرایط بحرانی
وضعیت بحرانی بودجه و نوسانات اقتصادی نیازمند اصلاح سریع سیاست‌ها و تصمیمات دقیق است. دولت باید تلاش کند با مدیریت مناسب هزینه‌ها و افزایش تحقق درآمدها فشار مالی بر مردم را کاهش داده و از تشکیل بحران‌های عمیق‌تر اقتصادی جلوگیری کند.
