فاجعه 15 میلیون ایرانی بیچاره/ حقیقت تلخ آشکار شد

با توجه به تکرار تکلیف قانونی حذف سه دهک پردرآمد از فهرست یارانه‌بگیران در بودجه سال ۱۴۰۴، وزارت رفاه و سازمان برنامه و بودجه کشور (سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها) مکلف شدند تا نسبت به شناسایی و حذف یارانه دهک‌های ۸، ۹ و ۱۰ درآمدی اقدام کنند.

قرار بر این بود تا آیین‌نامه حذف حدود یک ماه پس از ابلاغ قانون به تصویب برسد و بلافاصله فرآیند حذف یارانه افراد غیر مشمول آغاز شود.

با این وجود، تا زمان پرداخت یارانه ماه گذشته تنها ۷۵۰ هزار نفر از مجموع افرادی که باید از فهرست یارانه بگیران خارج می‌شدند، حذف شده بودند. با در نظر گرفتن اینکه گروه‌هایی پیش از این از فهرست یارانه بگیران حذف شده بودند، و به گفته رئیس سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، حدود ۱۸ میلیون نفر دیگر نیز باید حذف شوند تا تکلیف قانونی تعیین شده در قانون بودجه اجرایی شود.

لازم به یادآوری است که مجموع جمعیت کنونی سه دهک اول درآمدی حدود ۲۷ میلیون نفر را شامل می‌شود.

روند کند حذف یارانه و تأثیرات آن

پیگیری‌ها نشان می‌دهد که قرار است از مجموع دهک‌هایی که باید حذف شوند، کمی بیش از ۱۵ درصد یعنی حدود ۳ میلیون نفر در مرداد ماه حذف شوند. در حال حاضر، و با در نظر گرفتن مسیر فعلی، احتمالاً وزارت کار به صورت مرحله‌ای نسبت به حذف یارانه‌بگیران دهک‌های ۸ تا ۱۰ درآمدی تا اسفند ماه اقدام خواهد کرد.

طبیعتاً این مسیر به جهت رعایت ملاحظات و فرصت دادن به دستگاه‌ها برای رسیدگی به اعتراضات افرادی که نسبت به قطع یارانه خود معترض می‌شوند، منطقی است. با این حال، در نتیجه عدم اجرای قانون که باید از ماه‌های ابتدایی سال آغاز می‌شد، منابعی که باید از محل حذف صرفه‌جویی می‌شد، عملاً در دسترس نخواهد بود.

ماه مورد نظر تعداد افراد حذف شده تعداد باقی‌مانده نسبت حذف نسبت به کل

مرداد ماه	۳ میلیون نفر	۱۵ میلیون نفر	۱۵ درصد
کل سه دهک درآمدی	۷۵۰ هزار نفر تا ماه گذشته	۱۸ میلیون نفر	کمتر از ۵ درصد

مشکلات ناشی از تأخیر در اجرای قانون

در حقیقت با تاخیر پیش‌آمده، شاهد بروز کسری در منابع پیش‌بینی شده برای کالابرگ الکترونیک هستیم. با توجه به زیانی که تاکنون از جهت عدم اجرای قانون متوجه دهک‌های پایین درآمدی شده است، این انتظار از وزارت کار و سازمان برنامه وجود دارد تا حداقل ظرف چند ماه آینده، فرآیند حذف را تکمیل کنند.

اگر رقم در نظر گرفته شده برای حذف در مرداد ماه را نیز مورد توجه قرار دهیم، در نهایت همچنان ۱۵ میلیون نفر دیگر باید تعیین تکلیف شوند. با توجه به روند کنونی، احتمال می‌رود که این افراد نیز به مرور تا پایان سال از فهرست یارانه‌بگیران حذف شوند.

تأخیر دولت و فشار بر منابع مالی

در قانون تأکید شده است که منابع حاصل از حذف سه دهک اول باید در قالب یارانه در اختیار دهک‌های پایین‌تر قرار بگیرد. دولت باید با حذف یارانه پردرآمد‌ها ظرف ۴ ماهه اول سال رقم مورد نیاز کالابرگ را تأمین می‌کرد؛ مسئله‌ای که با استفاده از یک میلیارد دلار از منابع ارزی صندوق توسعه ملی تأمین شد. در نتیجه، منابعی که باید صرف پروژه‌های توسعه‌ای می‌شد، برای کالابرگ هزینه گردید. این مسئله نتیجه مستقیم تأخیر در حذف یارانه دهک‌های ۸ تا ۱۰ درآمدی بود.