افزایش قیمت اجاره مسکن/ معرفی سه متهم غیرمنتظره!
اقتصاد ایرانی: منشا اصلی افزایش تورم اجاره مسکن در مرداد ماه، ترکیبی از عوامل مختلف مانند توقف نسبی معاملات اجاره در دوره جنگ ۱۲ روزه و تمدید اضطراری قراردادها بوده است؛ موضوعی که موج بالاترین تورم ماهانه اجاره در ۵ ماه نخست سال را رقم زده است.
افزایش قیمت اجاره مسکن در ماه‌های اخیر به یکی از موضوعات پراهمیت در جامعه تبدیل شده است. این افزایش قیمت دلایل متعددی دارد که در ادامه به تحلیل و بررسی سه عامل اصلی تأثیرگذار بر این روند پرداخته می‌شود.
تأثیر «جنگ تحمیلی 12 روزه» بر بازار اجاره
یکی از عوامل اصلی افزایش نرخ اجاره‌بها را می‌توان «توقف نسبی معاملات اجاره» در فاصله زمانی اواخر خرداد تا نیمه تیرماه دانست. این توقف ناشی از شرایط اضطراری مستأجران و البته موجران در جریان «جنگ تحمیلی 12 روزه» بود. در این دوره، بسیاری از قراردادهای اجاره‌ای که به پایان دورۀ یک‌ساله خود رسیده بودند، به‌صورت توافقی و اضطراری تمدید شدند. این تمدید‌ها، بیشترین تأثیر را بر مناطقی مانند تهران داشت که بیشترین آسیب‌های جنگی را تجربه کردند.
با پایان یافتن این دوره اضطراری و اتمام قراردادهایی که به‌صورت توافقی تمدید شده بودند، در مرداد ماه حجم بالایی از جابه‌جایی و تمدید قراردادهای اجاره‌ای رخ داد. چنین انتقال‌های حجیم در کنار کمبود واحدهای مورد اجاره ، به افزایش قیمت در این بخش دامن زد و اثرات آن بر تورم اجاره‌بها نیز قابل‌مشاهده بود.
رابطه میان تورم عمومی و تورم اجاره‌بها
دومین عامل تأثیرگذار بر افزایش قیمت اجاره، وضعیت تورم عمومی در کشور است. بر اساس داده‌های موجود، میانگین نرخ تورم عمومی ماهانه در پنج ماه ابتدایی سال جاری 3.3 درصد بوده است، در حالی که میانگین تورم اجاره‌بها 2.2 درصد ثبت شده است. این اختلاف نشان می‌دهد هزینه‌های زندگی موجران نسبت به رشد درآمد حاصل از اجاره‌داری افزایش بیشتری داشته است.
بسیاری از صاحبان آپارتمان‌های اجاره‌ای، بازنشستگان هستند که با توجه به حقوق بازنشستگی پایین‌تر از هزینه‌های زندگی، درآمد اجاره‌بها برایشان کمک‌خرج بسیار مهمی محسوب می‌شود. رشد هزینه‌های زندگی در این گروه، عموماً بر رقم مورد نظر آنان برای تمدید قرارداد اجاره تأثیرات معناداری دارد.
شاخص تورم میانگین ماهانه (5 ماهه اول سال)
| تورم عمومی | 3.3 درصد |
| تورم اجاره‌بها | 2.2 درصد |
کاهش عرضه آپارتمان‌های سرمایه‌ای
سومین عامل مهم افزایش اجاره‌بها، کاهش حجم معاملات خرید آپارتمان در یک‌سال اخیر است. در ماه‌های گذشته، تقاضای خرید سرمایه‌ای آپارتمان و همچنین فروش واحدهای نوساز به شدت کاهش یافته است. این موضوع ناشی از شرایط ریسک‌های بیرونی بازار ملک و ناترازی میان قیمت تمام‌شده ساخت و قیمت فروش در بازار بوده است.
کاهش تعداد خریدهای سرمایه‌ای سبب شده است عرضه آپارتمان‌های اجاره‌ای از سوی سرمایه‌گذاران به بازار بسیار محدود شود. این محدودیت در دو ماه گذشته تأثیر مستقیم بر افزایش شاخص کشوری اجاره مسکن داشته است.
در مجموع، سه عامل اصلی شامل تأثیرات «جنگ تحمیلی 12 روزه»، فشار ناشی از تورم عمومی و کاهش عرضه واحدهای مسکونی سرمایه‌ای، دلایل اصلی افزایش قیمت اجاره‌بها در ماه‌های اخیر هستند. هر یک از این عوامل به‌طور جداگانه و در تعامل با یکدیگر، موجب نوسانات قابل‌توجه در بازار اجاره مسکن شده‌اند. ادامه این روند می‌تواند تأثیرات بیشتری بر زندگی مستأجران و شرایط اقتصادی موجران داشته باشد.
