اثر مخرب گرانی بر زندگی مردم!
اقتصاد ایرانی: افزایش تورم و گرانی کالاهای اساسی زندگی اقشار کم‌درآمد را دشوارتر کرده و حالا اظهارات وزیر اقتصاد درباره تک‌نرخی شدن ارز نگرانی‌ها را بیشتر کرده است؛ موضوعی که کارشناسان معتقدند می‌تواند فشار اقتصادی بر مردم را به شدت افزایش دهد.
در ماه مرداد، نرخ تورم به ۴۱.۲ درصد رسید و قیمت کالاهای اساسی مانند گوشت و برنج افزایش چشمگیری یافت. این گرانی‌ها باعث شده است که بسیاری از کارگران و اقشار کم‌درآمد مجبور شوند این اقلام را از سفره خود حذف کنند یا به صورت قسطی خرید کنند. حداقل حقوق کارگران، حتی با احتساب مزایا و حق اولاد، تنها ۱۵ میلیون تومان است که برای تأمین نیاز‌های اولیه مانند خوراک، مسکن، آموزش و درمان کفایت نمی‌کند. در چنین شرایطی، کارگران برای حفظ حداقل‌های زندگی نیازمند کار کردن در چند شیفت شده‌اند.
تک‌نرخی شدن ارز؛ آیا یک راه‌حل مؤثر یا زمینه‌ساز بحران؟
وزیر اقتصاد از ایده تک‌نرخی شدن ارز صحبت کرده و هدف از آن را ایجاد ثبات در بازار و کاهش نوسانات ناگهانی نرخ ارز عنوان نموده است. وی معتقد است که مدیریت شناور بانک مرکزی می‌تواند به ثبات اقتصادی کمک کند. اما مرتضی افقه، استاد اقتصاد دانشگاه چمران اهواز، این سیاست را خطرناک توصیف کرده و هشدار می‌دهد که اگر منظور از تک‌نرخی شدن، همسان‌سازی نرخ ارز حمایتی با نرخ بازار آزاد باشد، این تصمیم به «طوفانی از گرانی» منجر خواهد شد و بسیاری از افراد جامعه را به زیر خط فقر سوق خواهد داد.
تبعات حذف ارز حمایتی؛ موج تازه‌ای از فقر
افقه بیان می‌کند که اقتصاد ایران به شدت وابسته به تجارت خارجی است و حدود ۸۰ درصد واردات کشور شامل کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای است که در تولید داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرند. افزایش نرخ ارز نه تنها قیمت کالاهای وارداتی را بالا می‌برد، بلکه هزینه تولید داخلی را نیز به طرز قابل توجهی افزایش می‌دهد. این موضوع باعث گرانی گسترده و فشار مضاعف بر اقشار ضعیف جامعه خواهد شد. همان‌طور که ایشان اشاره می‌کند، چنین سیاست‌هایی می‌توانند موج جدیدی از فقر در جامعه ایجاد نمایند.
زمینه‌ساز حذف یارانه‌ها؛ آیا دولت در مسیر اشتباه است؟
یکی دیگر از مسائل نگران‌کننده، حذف یارانه‌ها برای اقشار کم‌درآمد کشور است. بعضی از کارگران گزارش داده‌اند که یارانه‌هایشان حذف شده است. افقه این تصمیم را «بسیار خطرناک» می‌داند. او بر این باور است که حذف یارانه‌های دهک‌های پردرآمد و تمرکز یارانه‌ها بر اقشار ضعیف سیاستی منطقی به شمار می‌آید. اما حذف یارانه‌های کارگران و اقشار کم‌درآمد در چنین شرایط اقتصادی می‌تواند به افزایش فشار اقتصادی و احتمال وقوع تنش‌های اجتماعی بیانجامد.
تمرکز بر کاهش هزینه‌های غیرضروری؛ راهکاری مؤثر؟
افقه پیشنهاد می‌دهد که به جای حذف یارانه‌های اقشار ضعیف، دولت بهتر است هزینه‌ها و بودجه‌‌های غیرضروری خود را کاهش دهد. وی اظهار می‌کند که هنوز ردیف‌های بودجه‌ای بلااستفاده و هزینه‌های غیرضروری در دولت باقی مانده که کمکی به تولید ملی یا رفاه عمومی نمی‌کنند. به نقل از این استاد دانشگاه، در دورانی که تحریم‌ها درآمد دولت را محدود کرده‌اند، تمرکز بر حذف هزینه‌های غیرضروری به جای فشار آوردن بر اقشار ضعیف منطقی‌تر به نظر می‌رسد.
آینده اقتصادی ایران؛ آیا امکان بهبود وجود دارد؟
به گفته افقه، وضعیت اقتصادی کشور نگرانی‌های زیادی به همراه دارد. وی معتقد است بدون رفع مشکلاتی نظیر تحریم‌ها و موانع روابط خارجی، دولت توان لازم برای مدیریت اوضاع اقتصادی را نخواهد داشت. او پیش‌بینی می‌کند که حتی بدون تک‌نرخی شدن ارز، ادامه فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم‌ها می‌تواند باعث افزایش تورم و گرانی شود. امید این استاد دانشگاه بر این است که با بهبود روابط خارجی، امکان عبور از این بحران اقتصادی برای کشور فراهم شود.
