کشیدن ماشه علیه ایران/ پیامدها و نگرانی‌های جدی
اقتصاد ایرانی: نگرانی از فعال‌شدن مکانیسم ماشه علیه ایران همچنان در برخی رسانه‌ها و میان مسئولان داخلی مطرح است؛ اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که این موضوع، بیش از آنکه مبتنی بر واقعیت‌های امروز باشد، ریشه در تجربه‌های گذشته و تحلیل‌های نادرست از شرایط بین‌المللی دارد.
ماهیت و اثرات تحریم‌های شورای امنیت
تحریم‌های شورای امنیت طبق مفاد قطعنامه‌ها، از جمله قطعنامه ۱۹۲۹، تنها بر بخشی از صنایع هسته‌ای و نظامی ایران متمرکز هستند. به‌طور مثال، این قطعنامه‌ها کشورها را مجاز می‌کنند تا کشتی‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران را در صورت وجود مستندات، بازرسی یا توقیف کنند. اما این تحریم‌ها تأثیر گسترده‌ای بر بدنه اصلی اقتصاد ایران، به‌ویژه در حوزه فروش نفت، نداشته‌اند. آمارها نیز نشان‌دهنده این واقعیت است که حتی پس از اجرای این قطعنامه‌ها، حجم کلی تجارت خارجی ایران تغییر محسوسی نداشته است. اگرچه موانع جانبی مانند افزایش هزینه‌های بیمه و حمل‌ونقل دریایی قابل مشاهده بود.عملکرد اقتصاد ایران در برابر تحریم‌های یک‌جانبه
آنچه در کاهش فروش نفت ایران طی دوره‌هایی از دهه ۹۰ شمسی موثر بود، نه تحریم‌های شورای امنیت، بلکه دو دوره از تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا محسوب می‌شود. با این حال، در طول زمان، تجار ایرانی روش‌های گوناگونی برای دور زدن این تحریم‌ها یافتند، به‌گونه‌ای که سیاست فشار حداکثری آمریکا به شکست انجامید. داده‌های اقتصادی شش‌ماهه اخیر نیز نشان می‌دهند که فروش نفت ایران با وجود تحریم‌های شدید همچنان ادامه داشته و این نشان‌دهنده تاب‌آوری شبکه فروش نفت ایران است. موفقیت در این حوزه گواهی دیگر بر عدم‌تأثیر محسوس احتمالی مکانیسم ماشه بر اقتصاد کشور است.
ابعاد روانی مکانیسم ماشه
مکانیسم ماشه بیش از آنکه تأثیر مستقیمی بر اقتصاد واقعی ایران داشته باشد، بیشتر بر ابعاد روانی و انتظارات بازارها متمرکز است. اگر این موضوع به‌درستی مدیریت نشود، ممکن است نقدینگی سرگردان به سمت بازارهایی همچون ارز، طلا و مسکن سوق یابد. نتیجه این امر، کاهش ارزش پول ملی، افزایش تورم و کاهش سرمایه‌گذاری‌های مولد اقتصادی است.
راهبردهای پیشنهادی برای کنترل آثار روانی
برای مقابله با اثرات روانی مکانیسم ماشه، راهبردهای زیر پیشنهاد می‌شود:
حوزه اقدام اقدامات پیشنهادی| اطلاع‌رسانی عمومی | حضور فعال مسئولان در رسانه‌ها برای توضیح واقعیت‌ها و کاهش شایعات |
| مدیریت بازار | تأمین منابع ارزی کافی و اعمال سیاست‌های مالیاتی برای هدایت نقدینگی به سمت اوراق و بازار سرمایه |
| تقویت تجارت خارجی | ارسال پیام‌های اعتمادساز درباره ثبات در تجارت و تأمین کالاهای اساسی |
| ثبات سیاست‌گذاری | پرهیز از ارائه سیگنال‌های متناقض به بازار |
در جمع‌بندی، آنچه مهم است، کنترل روایت و مدیریت انتظارات بازار از طریق اطلاع‌رسانی دقیق و شفاف است. با اتخاذ رویکردی هوشمندانه، می‌توان اثرات روانی مکانیسم ماشه را محدود کرد و از تأثیرگذاری آن بر واقعیت‌های اقتصادی جلوگیری نمود.
