۳ کالای اساسی در آستانه گرانی/ سفره مردم کوچک‌تر از همیشه !

علاوه بر این، کشورهای همسایه با روش‌های متفاوتی به مدیریت ترانزیت می‌پردازند. نبود هماهنگی مؤثر با این کشورها منجر به افزایش پیچیدگی‌های اداری و ایجاد توقف‌های طولانی در مرزها شده است. این موضوع جذابیت مسیرهای ترانزیتی ایران را برای فعالان اقتصادی کاهش داده و ظرفیت درآمدزایی از کریدورهای مهم را محدود کرده است.

مدیریت مؤثر مرزها می‌تواند توقف‌ها و هزینه‌ها را کاهش داده و به بهره‌وری بیشتر ظرفیت‌های داخلی کمک کند. راهکارهایی نظیر ایجاد سامانه‌های یکپارچه، استفاده از فناوری‌های نوین و کاهش بروکراسی زائد برای تسریع حرکت کالاها ضروری است.

احتمال افزایش قیمت سه کالای اساسی

ادامه وضعیت فعلی و از دست دادن برخی مسیرهای کلیدی، احتمال افزایش قیمت کالاهای اساسی را بیشتر کرده است. تا زمانی که وضعیت ترانزیت با موانع و مدیرت ناقص همراه باشد، هزینه حمل و نقل کالاها افزایش می‌یابد و به صورت مستقیم به قیمت نهایی محصول منتقل می‌شود، که فشار بر مصرف‌کنندگان داخلی را افزایش خواهد داد.

به علت مشکلات موجود در حوزه ترانزیت، سه کالای اساسی که بیشتر احتمال افزایش قیمت دارند شامل برنج، روغن و گوشت هستند. این کالاها عمده نیاز داخلی را از طریق واردات تأمین می‌کنند، و هرگونه اختلال در فرایند ترانزیت موجب افزایش مستقیم قیمت آن‌ها خواهد شد.

از سوی دیگر، پیچیدگی‌های موجود در مرزها به همراه فقدان هماهنگی بین دستگاه‌ها، زمان عبور کالاها را افزایش داده و هزینه‌ها را بیشتر کرده است. تا زمانی که مدیریت مؤثر مرزها عملیاتی نشود، کنترل قیمت کالاهای اساسی دشوار خواهد بود.

گلوگاه‌های ترانزیتی و چالش‌های اداری

با وجود زیرساخت‌های قابل قبول مرزی در کشور، کریدورهای بین‌المللی ترانزیت کالا به دلیل پراکندگی نهادی و نبود راهبری واحد با مشکلات جدی روبه‌رو هستند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد عدم هم‌راستایی نهادی در مدیریت مرزها، مشکلات زیادی برای کریدورهای ترانزیتی ایجاد کرده است. این وضعیت سبب شده است برخی تجار منطقه مسیرهایی پرهزینه اما با بروکراسی کمتر را برای جابجایی کالا ترجیح بدهند.

کریدورهای کلیدی نظیر شمال-جنوب و شرق-غرب که نیازمند عملکرد روان برای اتصال ایران به بازارهای جهانی هستند، تحت تأثیر پیچیدگی‌های مرزی و توقف‌ها کارایی مطلوب را ندارند.

تصمیمات مقطعی و تأثیر مخرب آن‌ها

فقدان هماهنگی مدیریتی میان مناطق آزاد، گمرک و دیگر دستگاه‌ها سبب شده است فرآیند عبور کالا در مرزها با چالش‌های جدی مواجه شود. هر یک از دستگاه‌ها بر اساس دستورالعمل‌های داخلی خود عمل کرده و پراکندگی مدیریتی مشکلاتی را ایجاد کرده است.

امین ترفع رئیس مرکز امور بین‌الملل وزارت راه و شهرسازی، با بیان این مشکلات، تأکید کرده است که تصمیمات مقطعی و دستورالعمل‌های بالا دستی نظیر محدودیت‌های سوختی یا قوانین ویژه برای مبارزه با قاچاق، نه‌تنها مخل جریان تجاری هستند، بلکه روابط ایران با کشورهای همسایه را نیز تحت تأثیر قرار داده‌اند.

ضرورت تعیین واقع‌گرایانه قیمت‌ها

امین ترفع همچنین به این نکته اشاره کرده است که عدم تعیین قیمت واقعی برای کالاها، جریان عبور از مرزها را مختل کرده و کنترل‌های مکرر را اجتناب‌ناپذیر کرده است. وی در مورد گلوگاه‌های موجود تأکید کرده است که اگر مدیریت مناسبی بر نقاط مرزی اعمال شود، ظرفیت‌های بالفعل کشور به شکل بهتری قابل بهره‌برداری خواهند بود.

وی افزود که زیرساخت‌های مرزی نظیر ساختمان‌های اداری و امکانات لجستیکی برای کامیون‌ها فراهم شده است، اما با این حال، کنترل‌های زائد باعث تأخیر در عبور کالاها شده است. این تأخیرها نتیجه دو دسته عوامل است: نخست سیاست‌های داخلی نظیر قیمت‌گذاری دستوری برای کالاهای اساسی و انرژی، و دوم ایجاد انگیزه برای قاچاق به دلیل اختلاف قیمت.

وی ادامه داد که این مشکلات ناشی از عدم هماهنگی میان دستگاه‌های مختلف است و پیشنهاد کرد که مرزها باید تحت مدیریت واحد عمل کنند تا جریان کالا روان‌تر شود و افزایش‌های غیرضروری در قیمت کالاهای اساسی متوقف گردد.