ایران زحمتش را کشید/ افغانستان افتخارش را برد!

زعفران، ملقب به طلای سرخ ایران، یکی از محصولات استراتژیک و با ارزشی است که نقشی حیاتی در اقتصاد کشاورزی و صادرات ایران ایفا می‌کند. این محصول با پیشینه‌ای بیش از ۳۰۰۰ سال، حدود ۹۰ درصد زعفران جهان را تأمین می‌کند و جایگاهی بی‌بدیل در بازارهای بین‌المللی دارد.

چالش‌هایی که زعفران ایران را تهدید می‌کند

با وجود جایگاه تاریخی و کیفیت بالای زعفران ایرانی، این محصول با مشکلات متعددی مواجه است. خشکسالی، مشکلات زیرساختی، سیاست‌های ارزی و قاچاق از جمله چالش‌های جدی در این زمینه هستند. به اذعان علی شریعتی مقدم، رئیس صندوق توسعه صادرات زعفران، بخش زیادی از زعفران کشور به کشور همسایه افغانستان قاچاق می‌شود. او بیان کرده که بین ۹۰ تا ۱۰۰ تن زعفران به افغانستان قاچاق شده و در آنجا به نام این کشور بسته‌بندی و صادر می‌شود.

قاچاق زعفران؛ فرصتی برای افغانستان

زعفران قاچاق ایران در افغانستان بسته‌بندی و با بهره‌گیری از نظام حمایتی کشورهای دیگر مانند هند، آمریکا و عربستان سعودی، با تعرفه‌های ترجیحی به بازارهای جهانی عرضه می‌شود. به گفته سید روح‌اله لطیفی، سخنگوی کمیسیون روابط بین‌الملل و توسعه تجارت، همجواری استان‌های تولیدکننده زعفران با افغانستان، عامل اصلی تسهیل قاچاق است. یکی دیگر از عوامل اثرگذار، تعرفه پایین گمرکی افغانستان در هند است که موجب می‌شود زعفران قاچاق از ایران، با تعرفه صفر درصد به بازار این کشور صادر شود.

کاهش تولید به دلیل کم‌آبی

غلامرضا میری، نائب‌رئیس شورای ملی زعفران، با اشاره به مشکلات کم‌آبی و خشکسالی، اعلام کرد که بسیاری از کشاورزان ناچار شدند مزارع خود را با تانکر آبیاری کنند. هزینه بالای تانکرها و کمبود آب، باعث کاهش تولید در مناطق خشک شده ولی در مقابل، کشت زعفران در ۲۳ استان کشور توانسته بخشی از این کاهش را جبران کند.

تأثیر سیاست‌های ارزی بر صادرات

سیاست‌های ارزی جاری، از جمله الزام صادرکنندگان به عرضه ارز در سامانه نیما با قیمتی پایین‌تر از بازار، باعث خروج صادرکنندگان از مسیر قانونی شده است. میری تأکید کرده که این سیاست‌ها، قاچاقچیان را جایگزین صادرکنندگان کرده و کیفیت و جایگاه زعفران ایران در بازارهای جهانی را تحت تأثیر قرار داده است.

مقایسه صادرات زعفران ایران و افغانستان

کشور تولید سالیانه (تن) صادرات سالیانه (تن)

ایران	بیش از ۲۰۰	۲۱۴ (سال ۱۴۰۳)
افغانستان	۱۲ تا ۱۴	۶۹

این آمار نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از زعفران افغانستان از قاچاق زعفران ایرانی تأمین می‌شود.

 راهکارها

زعفران ایران با قدمت و اصالت تاریخی خود، نیازمند سیاست‌گذاری‌های دقیق‌تر و اصلاح در روند صادرات است. رفع موانع ارزی، تشدید نظارت‌ها برای جلوگیری از قاچاق و حمایت از کشاورزان و صادرکنندگان از جمله راهکارهایی است که می‌تواند جایگاه زعفران ایرانی را در بازارهای جهانی حفظ کند.

منبع:خودرویک