کارگران ایرانی در عراق و ترکیه علنا بیچاره و آواره شدند
اقتصاد ایرانی: مهاجرت گسترده کارگران ساختمانی ایرانی به عراق و ترکیه، ناشی از فشارهای اقتصادی و نبود مدیریت اصولی، همزمان با درآمدهای بالاتر اما شرایط کاری سخت و بدون امنیت، پیامدهای نگران‌کننده‌ای را به همراه دارد.
سمیه گلپور، رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگری، در گفتگویی با اشاره به موج مهاجرت کارگران ساختمانی به کشورهای همسایه گفته است: «کارگران ساختمانی که به کشورهایی مثل عراق می‌روند سه الی چهار برابر ایران درآمد دارند. یک کارگر حرفه‌ای ساختمان در عراق می‌تواند ماهانه دویست تا سیصد میلیون تومان کار کند، در حالی که اینجا حتی با بالاترین مهارت‌ها هم به چنین رقمی نمی‌رسد. در واقع شروع این سیاست‌گذاری اشتباه از شورای عالی کار است که اعداد اشتباهی را عمداً یا سهواً مصوب می‌کند.»
اظهارات گلپور از سوی برخی فعالان کارگری مورد انتقاد قرار گرفته است؛ آن‌ها معتقدند کارگران ساختمانی تحت فشار شرایط اقتصادی مجبور به مهاجرت می‌شوند، اما مهاجرت آن‌ها به هیچ عنوان مطلوب نیست. این کارگران از خانواده‌هایشان دور می‌شوند و مجبورند ماه‌ها بدون بیمه و با حقوق ناچیز کار کنند. اگر در کشورهای مقصد دچار حادثه شوند، نه در داخل کشور و نه در کشور مقصد هیچ حمایتی از آن‌ها صورت نخواهد گرفت.
نمونه‌ای از این اتفاقات همین چند روز پیش رخ داد. یک کارگر ساختمانی اهل نوشه کرمانشاه به نام «طالب برومندی» در اقلیم کردستان عراق دچار حادثه شد و جان خود را از دست داد. این دست حوادث بارها در اقلیم کردستان عراق یا ترکیه تکرار شده است.
شرایط نابه‌سامان کارگران ایرانی در کشورهای همسایه
میکائیل صدیقی، رئیس کانون انجمن‌های کارگران ساختمانی استان کردستان و عضو هیات مدیره کانون عالی کارگران ساختمانی کشور، به وضعیت بی‌سامان کارگران ایرانی در کشورهای همسایه مانند عراق و ترکیه اشاره کرد. او تصریح کرد که کارگران ایرانی با بی‌احترامی و نبود برنامه‌ریزی مناسب مواجه هستند. تاکنون حتی یک نشست رسمی میان دولت ایران و کنسولگری‌های منطقه برای حل مشکلات این کارگران برگزار نشده است.
طرح جامع برای ساماندهی کارگران ایرانی
صدیقی پیشنهاد کرد که بایستی یک طرح جامع برای ساماندهی کارگران ایرانی تهیه و در اختیار وزارت کار قرار گیرد. او معتقد است کارگران باید دارای کارت کار و کارت هویت معتبر باشند تا بتوانند از حداقل خدمات قانونی برخوردار شوند. وی افزود: «شرایط کنونی چیزی جز استثمار نیست و بسیاری از کارگران به خاطر مشکلات اقتصادی داخلی مجبور به مهاجرت می‌شوند.»
درآمدهای نجومی، واقعیت یا اغراق؟
صدیقی با اشاره به صحبت‌های گلپور درباره درآمدهای ۲۰۰ میلیون تومانی کارگران ماهر، این ارقام را غیرواقعی خواند. او تاکید کرد که بسیاری از کارگران ایرانی که به عراق یا ترکیه مهاجرت می‌کنند، دستمزدی کمتر یا مشابه ایران دریافت می‌کنند. به گفته وی، دستمزد روزانه گچ‌کاری در کردستان عراق حدود ۳۰۰ هزار تومان است؛ رقمی مشابه دستمزد کارگران در ایران. بنابراین مهاجرت بیشتر به دلیل شرایط اقتصادی داخل کشور است، نه درآمدهای نجومی.
وی همچنین به سختگیری‌های جدید برای اقامت در عراق اشاره کرد و گفت: «برای اقامت یک‌ساله کارگران، هزینه‌ای معادل ۶۰ میلیون تومان دریافت می‌کنند؛ این در حالی است که بسیاری از کارگران توانایی مالی برای پرداخت این هزینه را ندارند.»
استثماری بدون پایان
صدیقی خاطرنشان کرد که عدم ساماندهی کارگران مهاجر موجب استثمار آن‌ها شده است. وی با اشاره به مشکلات کارگران افغانستانی مقیم ایران اظهار داشت: «کارگران ایرانی و مهاجرانی که در داخل کشور یا کشورهای همسایه فعالیت می‌کنند، همگی با مشکلات مشابهی مواجه هستند. ساماندهی قانونی می‌تواند وضعیت آن‌ها را بهبود بخشد.»
ایمنی پایین، دغدغه‌ای بزرگ
وی با اشاره به وضعیت ایمنی کارگران ساختمانی در کشورهای مقصد گفت: «شرایط ایمنی در کشورهای همسایه نیز تفاوتی با داخل کشور ندارد. حوادث کاری بسیاری رخ می‌دهد و جان کارگران در خطر است. روند انتقال پیکر کارگران فوت‌شده نیز بسیار دشوار است و هفته‌ها طول می‌کشد.»
چالش‌های اقتصادی کارگران ایرانی
صدیقی به دستمزد پایین کارگران ایرانی اشاره کرد و گفت: «وقتی حداقل دستمزد در ایران حدود ۱۵ میلیون تومان است، بیشتر از نیمی از این مبلغ صرف اجاره مسکن می‌شود. هزینه‌های درمان، تحصیل و رفت‌وآمد نیز باعث فشار مضاعف بر زندگی کارگران شده است.»
وی افزود که شورای عالی کار بدون توجه به تورم، فقط سالی یک بار درباره دستمزدها تصمیم‌گیری می‌کند و این امر باعث شده است که کارگران قدرت خرید خود را از دست بدهند. به گفته او، نمایندگان کارگری در شورا نیز حمایت کافی از طرف جامعه کارگری ندارند و همین موضوع منجر به تضییع حقوق کارگران شده است.
