آب پاکی چین و روسیه روی دستان دولت ایران در مناقشه FATF
اقتصاد ایرانی: چین و روسیه در نشست اخیر FATF، اقدام محدود ایران را تأیید نکردند؛ رئیس مرکز اطلاعات مالی اعلام کرد که حتی کشورهای دوست نیز حاضر نشدند همکاری ایران با نظام مالی جهانی را بپذیرند، این مسئله چالش‌هایی جدی برای دولت ایجاد کرده است.
هادی خانی، رئیس مرکز اطلاعات مالی، در یک برنامه تلویزیونی با اشاره به چالش‌های ایران با FATF و دلایل حاشیه‌های اخیر پیرامون نشست این نهاد مالی، اظهار داشت: از سال ۱۳۸۴، بحث پیرامون این موضوع در ایران آغاز شد. اما در بازه زمانی ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۶، به دلیل عدم مدیریت صحیح روابط ایران با FATF، در نهایت در سال ۱۳۹۶ یک برنامه اقدام میان ایران و این نهاد مالی به امضا رسید. طبق این برنامه، مقرر شده بود که اگر ایران قصد دارد روابط خود با نظام مالی جهانی را عادی کند، می‌بایست ۴۱ اقدام مشخص را به انجام برساند.
وی توضیح داد که از ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۸، این برنامه در کشور اجرا شد، اما دو کنوانسیون کلیدی یعنی پالرمو و CFT نیاز به تأیید مجلس داشتند. به دلیل فضای سیاسی در کشور در آن زمان، تصویب این دو کنوانسیون به نتیجه نرسید و در سال ۱۳۹۸، FATF اقدامات تقابلی علیه ایران را در سطح بین‌المللی اعمال کرد. از آن زمان تاکنون، این نهاد در بیانیه‌های خود تأکید کرده اگر ایران به این دو کنوانسیون ملحق شود، امکان خروج از فهرست اقدامات تقابلی فراهم خواهد شد.
پالرمو و CFT؛ دو بند اصلی باقی‌مانده از برنامه اقدام
رئیس مرکز اطلاعات مالی با اشاره به جزئیات برنامه اقدام، اعلام کرد که از ۴۱ بند این برنامه، تا کنون ۱۷ بند اجرایی شده و ۲۴ بند باقی مانده است. وی تأکید کرد که دو بند مهم از باقی‌مانده‌ها به تصویب و الحاق کنوانسیون‌های پالرمو و CFT و اجرای آن‌ها در داخل کشور مربوط است.
وی توضیح داد که در نشست اخیر، ایران پذیرش کنوانسیون CFT را اعلام نکرده است، بلکه فقط الحاق رسمی به کنوانسیون پالرمو به FATF اعلام شده است. همچنین، بحث‌های جلسه بیشتر بر نحوه اجرای قوانین ایران و تعهدات بین‌المللی متمرکز بوده است.
به گفته وی، در نشست اخیر، شروط مطرح شده از سوی مجلس و قوانین داخلی ایران بررسی شد. برخی شروط به دلیل کلی بودن، باعث طرح سؤالات فنی و حقوقی شد که نیازمند ارائه پاسخ دقیق‌تر و مستند از سوی ایران بود.
چارچوب FATF و پرسش پیرامون نهضت‌های آزادی‌بخش
در خصوص ایرادات مطرح‌شده از سوی FATF، خانی اشاره کرد یکی از موضوعات مورد مناقشه به نهضت‌های آزادی‌بخش بازمی‌گشت. پرسش مطرح این بود که اگر ایران گروهی را به‌عنوان جنبش آزادی‌بخش بشناسد و این گروه در سطح ملی یا فراملی دست به جرایمی نظیر قاچاق مواد مخدر یا سلاح بزند، ایران چگونه می‌تواند اجرای مفاد کنوانسیون پالرمو را تضمین کند؟
در پاسخ به این سؤال، هیئت ایرانی توضیحاتی ارائه کرد؛ اما این توضیحات مورد پذیرش قرار نگرفت و FATF درخواست کرد که ایران بررسی دقیق‌تر و کارشناسی بر این موضوع انجام دهد. از این رو، وزارت امور خارجه با همکاری مرکز اطلاعات مالی به تهیه پاسخ‌های مستند و کارشناسی مشغول است.
تاریخ انقضای برنامه اقدام ایران و فضای سیاست داخلی
دبیر شورای عالی مقابله با پولشویی و تأمین مالی تروریسم در خصوص زمان‌بندی نتیجه‌گیری از تعامل ایران و FATF، تأکید کرد که برنامه اقدام ایران هشت سال پیش منقضی شده است و شرایط کنونی با زمان تدوین توافق بسیار متفاوت است. وی همچنین به ایجاد بحث‌هایی پیرامون خطرات تعامل با این نهاد مالی در سال‌های اخیر اشاره کرد که این امر باعث شده حتی کشورهایی همچون چین که شریک ایران هستند، در نشست اخیر همکاری مطلوبی نداشته باشند.
ضرورت اجماع اعضا برای پذیرش اقدامات ایران
هادی خانی یادآور شد که هر اقدامی از سوی ایران نیازمند تأیید دست‌کم ۱۰ تا ۱۵ کشور عضو FATF است. اما در نشست اخیر، حتی کشورهای دوست ایران، مانند اعضای سازمان همکاری شانگهای و بریکس، نظیر چین، حاضر به حمایت کامل از اقدامات محدود ایران نشدند.
وی تصریح کرد که خروج ایران از فهرست سیاه FATF فرآیندی پیچیده و زمان‌بر است. صرف اجرای یک بند از برنامه اقدام، کافی نیست و ماهیت حقوقی و فنی موضوع نیازمند زمان و مذاکرات مستمر خواهد بود.
