چرا خانه‌دار شدن مستاجران در ایران هر روز سخت‌تر می‌شود؟
اقتصاد ایرانی: به‌رغم وعده‌های دولت در مهار بازار مسکن، تورم سالانه خرید و اجاره خانه همچنان بالاست و طرح‌های حمایتی مانند نهضت ملی مسکن نیز نتوانسته امید خانه‌دار شدن را در مستاجران زنده نگه دارد.
بازار مسکن در سال‌های اخیر با چالش‌های بسیاری مواجه شده است. از جمله مشکلات عمده، افزایش قابل‌توجه قیمت خرید و وضعیت تورم اجاره‌بها است که مستأجران را تحت‌فشار قرار داده و توان اقتصادی آن‌ها را به شدت محدود کرده است.
افزایش قیمت‌ها و کاهش توان خرید
طبق گزارش‌های رسمی مرکز آمار ایران، نرخ تورم سالانه مسکن طی سال منتهی به مهرماه امسال به ۳۶.۶ درصد رسیده است. این در حالی است که تورم اجاره‌بها نیز به ۳۶.۵ درصد رسیده و هزینه‌های نگهداری و تعمیرات مسکن جهشی ۴۴.۳ درصدی را تجربه کرده‌اند. این آمار به روشنی نشان می‌دهد که سیاست‌های کنترلی دولت تأثیر کافی در این زمینه نداشته و حتی هزینه‌های جانبی مسکن رشد بیشتری نیز داشته‌اند.
وعده‌ها و عملکرد دولت در حوزه مسکن
طی سال‌های اخیر، دولت وعده ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی در قالب طرح «نهضت ملی مسکن» را داده است. اما آمارها و عملکرد نشان می‌دهد که تا به امروز تنها ۵۱ هزار واحد تحویل متقاضیان شده است. این موضوع، فاصله چشمگیری بین وعده‌های ارائه‌شده و عملکرد واقعی دولت ایجاد کرده و نارضایتی عمومی را افزایش داده است.
گلایه متقاضیان از تاخیر و مشکلات مالی
یکی از متقاضیان در مصاحبه با خبرنگار مهر اظهار داشت که با فروش اموال شخصی برای شرکت در این طرح اقدام کرده‌اند، اما اکنون نه خانه‌ای دریافت کرده‌اند و نه امیدی به پس گرفتن پول واریز‌شده خود دارند. این تأخیرها فشار مالی زیادی به شرکت‌کنندگان وارد کرده است.
طرح جوانی جمعیت و مشکلات اجرایی
طرح «جوانی جمعیت» که قرار بود با تخصیص زمین به خانواده‌ها کمک کند، با مشکلات مشابهی مواجه است. برخی از متقاضیان اعلام کرده‌اند زمین‌هایی که به آن‌ها نشان داده‌شده، برای سکونت مناسب نیست؛ به‌طوری‌که این زمین‌ها یا در مجاورت کارخانه‌های صنعتی و بهشت زهرا قرار دارند یا از نظر امنیتی مناسب نیستند.
بحران در سیاست‌گذاری‌های مسکن
متخصصان اقتصادی عقیده دارند عدم وجود سیاست‌گذاری‌های منسجم در حوزه مسکن ریشه اصلی این بحران است. اتخاذ تصمیمات مقطعی، کمبود برنامه‌های اجرایی پایدار و عدم تأمین زمین و تسهیلات بانکی مناسب، موجب افزایش تلاطم در این بازار شده است. همچنین تورم عمومی کشور باعث شده تا مسکن همچنان بخش عمده‌ای از سبد هزینه خانوارهای ایرانی را به خود اختصاص دهد.
عوامل مؤثر بر تورم مسکن
افزایش قیمت مصالح ساختمانی
کاهش عرضه مسکن
افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز
مسیر پیش‌رو و نیاز به اصلاحات اساسی
کارشناسان باور دارند که بدون اصلاح نظام مالیاتی، تسهیل در عرضه زمین ارزان و حمایت از سازندگان واقعی، مشکل مسکن در ایران به این زودی رفع نخواهد شد. بسیاری از خانواده‌ها، به‌ویژه زوج‌های جوان، حتی قادر به اجاره مسکن کوچک در شهرهای بزرگ نیستند و طرح‌های دولتی نیز به دلیل کندی در اجرا، نتوانسته‌اند پاسخ‌گوی این نیاز باشند.
مسئله تأمین مسکن در کشور به یکی از دغدغه‌های اصلی اقتصادی خانوارها تبدیل شده و سیاست‌گذاری‌های ناپایدار و تصمیم‌گیری‌های دولت در این زمینه به‌جای حل مشکل، بر بحران افزوده است. اگر تغییرات ساختاری و منسجم در سیاست‌های بخش مسکن اعمال نشود، رؤیای خانه‌دار شدن برای بسیاری از مردم به دست‌نیافتنی‌تر از گذشته خواهد شد.
