آینده بازار مسکن/ پیش‌بینی‌های مثبت و منفی برای خانوارها
اقتصاد ایرانی: رکود عمیق بازار مسکن به‌دلیل کاهش درآمد، افت تقاضای مؤثر و محدودیت‌های ساخت‌وساز، چالشی بلندمدت تلقی می‌شود و بدون اصلاح این عوامل، بازگشت رونق بعید است.
بازار مسکن این روزها با رکودی عمیق روبه‌رو است و توان مالی خانوارها نیز تحت تأثیر کاهش درآمدها و افزایش هزینه‌ها دچار افت شده است. بررسی عوامل تأثیرگذار بر این وضعیت و پیش‌بینی آینده این بازار می‌تواند تصویری شفاف‌تر از مسیر پیش رو برای سیاست‌گذاران و فعالین این حوزه ارائه دهد.
محمود اولاد، پژوهشگر اقتصاد شهری و مدرس دانشگاه، در مصاحبه با اقتصادنیوز به تحلیل روندهای جاری در بازار مسکن پرداخته و دلایل کاهش تقاضا، محدودیت در تولید مسکن و توان خرید مردم را بررسی کرده است. او همچنین نگاهی به آینده کوتاه‌مدت و بلندمدت بازار مسکن داشته و تأثیر مقررات و سیاست‌ها بر قیمت و کیفیت واحدهای مسکونی را ارزیابی کرده است.
در ادامه، گفت‌وگوی مشروح اقتصادنیوز با این کارشناس اقتصادی را مرور می‌کنیم.
وضعیت بازار مسکن و دلایل افت تقاضامحمود اولاد در ارزیابی وضعیت فعلی بازار مسکن اظهار کرد: «بازار مسکن در وضعیت رکود عمیق قرار دارد و تفاوت چندانی نسبت به ماه‌های اخیر مشاهده نمی‌شود. نگاهی تاریخی به بازار مسکن نشان می‌دهد که پیک تقاضا در بازه‌ای مشخص از دهه‌های گذشته شکل گرفت، به‌ویژه به دلیل جمعیت متولدین دهه ۶۰ که در طول اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ ازدواج کردند. در آن مقطع، تقاضای مسکن به حدود یک میلیون مورد در سال رسید. اما این روند اکنون کاهش یافته و تعداد ازدواج‌ها به حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار مورد رسیده است. با کاهش این تقاضا، ساخت‌وساز و معاملات مسکن نیز کمتر شده است.»
کاهش توان مالی خانوارها؛ مهم‌ترین مشکلیکی از دلایل اصلی این وضعیت، کاهش توان خرید مردم طی یک دهه گذشته است. اولاد خاطرنشان کرد: «در طول سال‌های اخیر، کاهش قدرت خرید خانوارها به دلایل مختلف از جمله افزایش شدید قیمت‌ها و تورم، توان خرید واحدهای مسکونی را از بین برده است. حتی دریافت وام نیز بخش اندکی از هزینه‌ها را جبران می‌کند و اقساط بالای وام‌ها برای اکثر خانوارها قابل پرداخت نیست.»
وی افزود: «نرخ پایین درآمدها و عدم بهبود چشم‌انداز مالی خانوارها از دیگر عواملی است که بر کاهش معاملات مسکن تأثیر گذاشته است. در عین حال، قوانین و مقررات وضع‌شده مانند الزامات مربوط به ابعاد واحدهای مسکونی، پارکینگ، نما و طراحی نیز سبب افزایش هزینه تولید مسکن شده است. این شرایط باعث شده تولیدکنندگان امکان کاهش کیفیت و هزینه‌ها را نداشته باشند و بسیاری از خانوارها از بازار رسمی مسکن خارج شوند.»
چشم‌انداز پیش رو برای بازار مسکنبه گفته این کارشناس، آینده بازار مسکن در کوتاه‌مدت همچنان با رکود همراه خواهد بود مگر اینکه تغییرات اساسی در بخش‌های کلان اقتصادی اعمال شود. اولاد تأکید کرد: «چنانچه تغییرات مثبت اقتصادی صورت نگیرد، بهبود قابل توجهی در توان خرید مردم رخ نخواهد داد. حتی شروع رشد اقتصادی نیز به‌تنهایی نمی‌تواند سریعاً قدرت خرید مردم را بازگرداند. با این حال، اگر امیدهایی به بهبود درآمدهای آینده ایجاد شود، ممکن است خانوارها تصمیم بگیرند از طریق دریافت وام یا سرمایه‌گذاری وارد بازار شوند.»
عوامل مؤثر بر رکود بازار مسکنتوضیحاتکاهش تقاضای ناشی از افت ازدواجکاهش تعداد ازدواج‌ها از یک میلیون به ۴۰۰–۵۰۰ هزار مورد در سال.افت توان خرید خانوارهاافزایش قیمت‌ها و کاهش قدرت خرید مردم طی یک دهه گذشته.قوانین و مقررات تولید مسکنرعایت الزامات مربوط به نما، نقشه و سایر موارد که هزینه تولید را افزایش داده است.آیا رونق در بازار مسکن ممکن است؟محمود اولاد در پایان تأکید کرد که اگر روند فعلی پایدار بماند، بعید است بازار مسکن به وضعیت رونق واقعی بازگردد. او گفت: «بازار مسکن نیازمند سیاست‌های هم‌افزا و مداخلاتی مهم در سطح کلان اقتصادی است تا درآمدهای خانوارها بهبود یابد و بتوان تقاضای واقعی را در بازار تحریک کرد.»
