انقلابی در سوخت‌گیری؛ کارت بانکی جایگزین کارت سوخت!

طرح استفاده از کارت‌های بانکی به جای کارت سوخت برای نخستین‌بار حدود سه سال پیش مطرح شد. هدف اصلی این طرح، کاهش هزینه‌های مرتبط با صدور کارت‌های جداگانه و توزیع عادلانه‌تر یارانه سوخت اعلام شده بود. براساس قانون بودجه سال ۱۴۰۴، وزارت نفت و بانک مرکزی موظف بودند در مدت چهار ماه ابتدای سال زیرساخت‌های لازم برای اجرای این طرح را فراهم کنند و آیین‌نامه اجرایی آن را تا پایان شهریور تدوین نمایند.

در تابستان سال جاری، برخی مسئولان از پیشرفت‌هایی در آماده‌سازی طرح خبر داده بودند. کرامت ویس‌کرمی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی، اعلام کرده بود که در صورت تصویب آیین‌نامه توسط هیئت وزیران، امکان اجرای طرح فراهم خواهد شد. همچنین وزارت نفت اعلام کرد با انجام اصلاحات زیرساختی، طرح تا پایان شهریور اجرایی می‌شود.

چالش‌های فنی در اجرای آزمایشی

در ماه مرداد، اجرای آزمایشی محدودی از این طرح در یکی از جایگاه‌های سوخت تهران انجام شد. اما این تست با مشکلات بانکی و فنی متعددی همراه بود که توجه بیشتری به مراحل تدوین آیین‌نامه و همکاری میان دستگاه‌ها را ضروری کرد. به همین دلیل، اجرای نهایی طرح به تعویق افتاد.

در همین بازه زمانی، شایعاتی مبنی بر حذف کارت‌های سوخت منتشر شد اما عباس باصفا، مدیر سامانه هوشمند سوخت، این موضوع را رد کرده و اعلام کرد که کارت‌های سوخت حذف نمی‌شوند و سهمیه سوخت خودروها محفوظ خواهد ماند. او اضافه کرد که بازطراحی سامانه سوخت شامل استفاده از چهار ابزار سوخت‌گیری، شامل کارت سوخت، کارت بانکی، توکن و اپلیکیشن موبایل می‌شود.

ورود دیوان محاسبات به بررسی ترک فعل مسئولان

اکنون که نیمه آذرماه سپری شده، مهلت قانونی برای اجرای طرح به پایان رسیده اما این پروژه همچنان به مرحله اجرا نرسیده است. دیوان محاسبات کشور اعلام کرده است که الزام قانونی مندرج در جز (۲) بند «ت» تبصره (۳) قانون بودجه برای اجرایی‌شدن سازوکار انتقال سهمیه سوخت، انجام نشده و این موضوع به‌عنوان ترک فعل مسئولان دستگاه‌های مربوطه مورد بررسی قرار گرفته است.

دیوان محاسبات همچنین اعلام کرده است که پرونده تخلف به دادسرای دیوان ارسال شده و تحت بررسی است. طبق گفته این نهاد نظارتی، عدم اجرای وظایف قانونی نیازمند ارزیابی دقیق و تعیین مسئولیت دستگاه‌های ذی‌ربط خواهد بود.

زمان نامشخص اجرای پروژه

علی‌رغم تأکید وزارت نفت بر وجود «اراده جدی» برای اجرای طرح، آزمون‌های اولیه نشان دادند که هنوز هماهنگی کامل میان سامانه هوشمند سوخت و شبکه بانکی حاصل نشده است. به اعتقاد کارشناسان، اجرای این پروژه زمانی امکان‌پذیر خواهد بود که آیین‌نامه اجرایی نهایی شود، تمام مشکلات فنی مرتفع گردد و زیرساخت‌های امنیتی میان بانک‌ها و سامانه سوخت به‌طور کامل هماهنگ شوند.

با ورود نهادهای نظارتی به بررسی فرایند اجرایی، پرسش اصلی این است که این طرح چه زمانی عملیاتی خواهد شد؟ به نظر می‌رسد تا زمانی که شفاف‌سازی لازم صورت نگیرد و جدول زمان‌بندی جدید همراه با رفع نقص‌ فنی ارائه نشود، اجرای این طرح همچنان با تأخیر همراه خواهد بود. مردم منتظرند تا در آینده نزدیک بتوانند از کارت‌های بانکی به عنوان ابزار جایگزین کارت سوخت برای سوخت‌گیری استفاده کنند.