انتقال سهمیه سوخت به کارت بانکی؛ خداحافظی با کارت سوخت؟

اقتصادایرانی:

در روزهای اخیر شایعاتی درباره حذف کارت سوخت و همزمانی این موضوع با افزایش احتمالی قیمت بنزین از تاریخ ۱۵ آذر ۱۴۰۴ در شبکه‌های اجتماعی مطرح شده است. این شایعات در بحبوحه زمزمه‌هایی از طرح بنزین سه‌نرخی (شامل سهمیه‌ای، آزاد و یارانه‌ای متفاوت برای برخی اقشار) به وجود آمده‌اند. این احتمالات عمدتاً بر اساس برداشت‌های خاص از قانون بودجه سال ۱۴۰۴ شکل گرفته است.

زمان افزایش قیمت بنزین

با وجود این شایعات، وزارت نفت و مسئولان تاکید می‌کنند که تاریخ ۱۵ آذر ۱۴۰۴ تنها بازه زمانی است که قانون به دولت اجازه می‌دهد چنین طرحی را اجرایی کند. با این حال، عملیاتی شدن این طرح مشروط بر فراهم شدن زیرساخت‌های لازم و انجام بررسی‌های فنی و مدیریتی است. تاکنون هیچ اطلاع‌رسانی رسمی مبنی بر قطعیت اجرای این طرح در این تاریخ انجام نشده است.

آیا انتقال سهمیه سوخت به کارت بانکی عملیاتی خواهد شد؟

اجرای پروژه انتقال سهمیه سوخت به کارت بانکی مستلزم رفع چالش‌های فنی، حقوقی و اجرایی متعددی است. این مسائل باید پیش از آغاز به کار نهایی حل‌وفصل شوند.

۱. الزامات فنی و امنیتی

انتقال سهمیه سوخت از سامانه متمرکز کارت سوخت به کارت‌های بانکی، نیازمند یک بستر ایمن و هماهنگ میان وزارت نفت، شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی و بانک مرکزی است. این فرایند باید تضمین کند که:

• احراز هویت دقیق: اطمینان از اینکه سهمیه به وسایل نقلیه مجاز تخصیص می‌یابد.
• محاسبات صحیح: تخصیص سهمیه بر اساس پیمایش یا میزان مشخص شده.
• ممانعت از سوءاستفاده: مدیریت دقیق برای جلوگیری از خرید یا فروش مازاد سهمیه.

۲. طراحی خاص برای تاکسی‌ها و ناوگان عمومی

برای خودروهای پرمصرف مانند تاکسی‌ها و وسایل نقلیه ناوگان حمل‌ونقل بار، نیاز به سازوکار و سهمیه‌بندی متفاوت است. ایجاد بستری که بتواند به‌طور دقیق مصرف این خودروها را مدیریت و سهمیه آنها را به کارت بانکی‌شان منتقل کند، یکی از چالش‌های اصلی این طرح خواهد بود.

آیین‌نامه اجرایی و حذف کارت سوخت

علی‌رغم وجود قانون در بودجه سال ۱۴۰۴، اجرای این پروژه به تصویب آیین‌نامه اجرایی توسط هیئت وزیران وابسته است. بدون نهایی شدن این آیین‌نامه، وزارت نفت نمی‌تواند تغییرات جدید را اجرایی کند. بنابراین یکی از دلایل نامشخص بودن زمان شروع طرح، تأخیر در این فرآیند تصمیم‌گیری است.

آخرین اظهارات مسئولان درباره تغییرات قیمت بنزین

۱. نظرات رئیس امور ارتباطات وزارت نفت

امیرمسعود بشری، رئیس امور ارتباطات وزارت نفت تأکید کرده است که تاریخ ۱۵ آذر تنها زمانی است که دولت امکان اجرایی کردن طرح را خواهد داشت. او افزوده که این فرآیند نیاز به آمادگی‌هایی در ابعاد مختلف دارد و زمان دقیق اجرای طرح از طریق اطلاع‌رسانی رسمی اعلام خواهد شد. هرگونه خبری پیش از این اعلامیه رسمی، صرفاً شایعه تلقی می‌شود.

۲. توضیحات مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران

کرامت ویس‌کرمی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، در توضیح قانون بودجه اظهار داشت که وزارت نفت موظف است با همکاری بانک مرکزی پلتفرمی برای انتقال سهمیه سوخت به کارت بانکی ایجاد کند. او همچنین خاطرنشان کرد که این کار تنها پس از تصویب آیین‌نامه‌های اجرایی قابل اجرا خواهد بود.

پیشرفت‌های فعلی و آمادگی‌ها

با وجود اینکه زمان اجرای طرح مشخص نشده است، شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی اعلام کرده که اقدامات اولیه زیرساختی برای این کار در حال انجام است. ویس‌کرمی توضیح می‌دهد که تجهیز و بهینه‌سازی سامانه هوشمند سوخت در جهت هماهنگی با شبکه بانکی آغاز شده است.

این اقدامات شامل:

• ارتباط مستقیم و ایمن با شبکه بانکی از طریق APIهای بانکی.
• ارتقای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری پایانه‌های سوخت‌گیری برای استفاده از کارت بانکی.
• طراحی سیستم‌هایی که در مواقع احتمالی قطع شبکه بانکی نیز بتوانند سوخت مورد نیاز را تامین کنند.

این موارد، نمایانگر آمادگی‌های اولیه فنی برای اجرای طرح هستند که صرفاً با تایید نهایی آیین‌نامه‌های دولت به اجرا خواهند رسید.

نتایج احتمالی اقتصادی و اجتماعی این تغییر

در صورت اجرایی شدن انتقال سهمیه سوخت به کارت بانکی، ممکن است تأثیرات اقتصادی قابل‌توجهی اتفاق بیفتد:

• شفافیت بیشتر در مصرف: استفاده از کارت بانکی باعث می‌شود که پیگیری مصرف سوخت به صورت دقیق‌تری امکان‌پذیر باشد.
• مدیریت تقاضا: این تغییر می‌تواند به بهبود مدیریت مصرف سوخت کمک کند و امکان تعیین قیمت‌های متغیر بر پایه مصرف را فراهم سازد.
• افزایش قیمت احتمالی: با اینکه هدف اصلی از این اقدام حذف کارت سوخت فیزیکی است، اما ممکن است تغییراتی در قیمت‌گذاری بنزین نیز به دنبال داشته باشد.

بنابراین، علی‌رغم همه گمانه‌زنی‌ها، حذف کارت سوخت در ۱۵ آذر ۱۴۰۴ قطعی نیست و هرگونه تصمیم بستگی به تصویب کامل آیین‌نامه اجرایی دولت و تکمیل زیرساخت‌های لازم دارد. وزارت نفت و شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی اعلام آمادگی کرده‌اند، اما همه چیز به زمانی بستگی دارد که دولت تصمیم به اجرای این طرح بگیرد. به همین دلیل، افراد باید منتظر اطلاعیه‌های رسمی باشند.