چرا افراد بدون خودرو باید نگران سهمیه یارانه بنزین باشند؟

در پی تحولات تازه در سیاست‌گذاری یارانه‌های انرژی، با هدف کاهش مصرف اضافه و نظم‌بخشی به استفاده از کارت‌های جایگاه، اقداماتی آغاز شده است. با این حال، کارشناسان بر این باور هستند که این تغییرات با مشکل تاریخی «اعطای یارانه به خودرو به جای افراد» گره‌خورده است. این رویکرد ناعادلانه باعث می‌شود خانواده‌های بدون خودرو از منابع عمومی محروم شوند و به صورت نامحسوسی شکاف اقتصادی میان دهک‌ها را افزایش می‌دهد. کارشناسان تأکید دارند که مدل «انرژی به کدملی» تنها راه‌حل اساسی است که یارانه را از خودرو جدا کرده و به هر نفر اختصاص می‌دهد، به گونه‌ای که افراد می‌توانند سهم خود را به فروش برسانند و انگیزه بیشتری برای صرفه‌جویی داشته باشند.

ناکافی بودن اصلاحات کنونی؛ یارانه در اختیار پرمصرف‌ها

تصمیم جدید دولت برای حذف سهمیه از خودروهای دوم، وارداتی یا دولتی، حرکتی مثبت است اما اصل مشکلات همچنان رفع نشده است. بیش از ۶۰ درصد خانوارهای کم‌درآمد که اغلب خودرو ندارند از دریافت یارانه انرژی محروم هستند و سهم آن‌ها به جیب مصرف‌کنندگان زیاد می‌افتد. این توزیع ناعادلانه معکوس باعث تغییر رفتار مصرفی نمی‌شود؛ هرچه مصرف بیشتر باشد، سهم بیشتر از منابع ملی به آن می‌رسد. تا یارانه به‌طور مستقیم به افراد تخصیص داده نشود، عدالت در این زمینه محقق نمی‌شود.

دو جهت‌گیری آینده؛ عدالت و پایداری اقتصادی

اصلاحات واقعی در حوزه انرژی باید به دو هدف مهم برسد: کاهش مصرف و افزایش عدالت. سیاستی که تنها مصرف را کنترل کند اما توزیع یارانه را بهبود ندهد، در نهایت ناکام خواهد ماند، و سیاستی که تنها بر عدالت تکیه کند اما مصرف بی‌رویه را نادیده بگیرد، ناپایدار است. هنر در ایجاد سامانه‌ای است که هم انگیزشی و هم بازدارنده باشد و به روشنی تعریف شود تا مردم احساس کنند سهم واقعی از ثروت ملی دارند. عدم رسیدگی به زیرساخت‌های حمل‌ونقل و افت انگیزه برای استفاده از CNG به دلیل قیمت پایین بنزین نشان‌دهنده این است که رویکردهای تک‌بعدی راه‌حل موفقیت‌آمیز نخواهد بود.