شبکه بانکی متهم اصلی/ چرا همه ما این‌همه کارت بانکی داریم؟
اقتصاد ایرانی: شبکه بانکی و سیاست‌های حاکمیتی عامل اصلی تعدد حساب‌ها و کارت‌های بانکی در کشور هستند، در حالی که مردم تمایلی به داشتن حساب‌های متعدد ندارند و بانک مرکزی نیز در ساماندهی این موضوع موفق نبوده است.
بانک مرکزی اخیراً اعلام کرده که برنامه‌ای برای کاهش تعداد حساب‌های بانکی افراد در کشور دارد و این اقدام طی دو سال آینده انجام خواهد شد. بر اساس این برنامه، تعداد حساب‌ها از حدود 650 میلیون به 300 میلیون حساب کاهش خواهد یافت. این تصمیم به‌ویژه با هدف کاهش ریسک‌های قانونی و مالی و مقابله با سوءاستفاده‌های مجرمانه اتخاذ شده است. چرا تعداد حساب‌های بانکی افراد بالا است؟
علیرضا غفاری، معاون اداره مبارزه با پولشویی بانک مرکزی در خصوص این موضوع گفته که در حال حاضر هر شخص حقیقی ایرانی به طور میانگین حدود 10 حساب بانکی دارد که بسیاری از آنها غیرفعال یا بلااستفاده هستند. اما چرا تعداد حساب‌های بانکی چنین بالاست؟
یکی از دلایل عمده، مقررات سختگیرانه و اجبار بانک‌ها در افتتاح حساب برای انجام خدمات مختلف است. به عنوان مثال:اگر فردی بخواهد ضامن دریافت وام برای دیگری شود، حتماً باید در بانک موردنظر حساب باز کند.
نهادها و سازمان‌ها معمولاً همکاری‌های مالی خود را به یک بانک خاص محدود می‌کنند و افراد را مجبور به افتتاح حساب در همان بانک می‌کنند.
نیاز به افتتاح حساب جدید برای یک نوع خاص از خدمات مالی در همان بانک.
چالش‌ها و پیامدهامسلماً تعدد حساب‌های بانکی مشکلات متعددی ایجاد می‌کند. از جمله:
پیچیدگی مدیریت امور مالی شخصی.
افزایش ریسک‌های قانونی و مالی.
امکان سوءاستفاده‌های مالی و مجرمانه، مانند پولشویی و پنهان کردن مسیر معاملات.
بر اساس گزارش بانک مرکزی، در ایام جنگ از حساب‌های بانکی مازاد برای پنهان کردن نقل و انتقالات معاملات مجرمانه استفاده شده است. همچنین کثرت حساب‌ها می‌تواند نظارت مالی را برای مراجع نظارتی دشوار کند. راه‌حل‌های پیشنهادیبه نظر می‌رسد برای کاهش تعداد حساب‌های بانکی، به جای درخواست از مردم، باید به دنبال اصلاح سیاست‌های بانکی و مقررات بود. در این زمینه موارد زیر می‌تواند مؤثر باشد:
تدوین شیوه‌نامه‌ای جامع که بانک‌ها را ملزم به ارائه راه‌های ساده‌تر برای ارائه خدمات مالی بدون نیاز به افتتاح حساب جدید کند.
هماهنگی بانک مرکزی با سایر نهادها و سازمان‌ها برای استفاده از حساب‌های موجود افراد به جای ایجاد حساب‌های متعدد و جدید.
بانک مرکزی برنامه‌ای را برای کاهش تعداد حساب‌های بانکی اعلام کرده که تصمیمی مثبت و در راستای تسهیل امور مالی و کاهش مشکلات قانونی و مالی است. اما برای اجرای موفق این طرح، نیاز به اصلاحات ساختاری و همکاری همه‌جانبه بین بانک‌ها و نهادهای مرتبط وجود دارد. این اقدامات می‌تواند نه تنها تعداد حساب‌ها را کاهش دهد، بلکه موجب افزایش کارایی سیستم بانکی و کاهش زمینه‌های سوءاستفاده مالی نیز شود.
جدول عوامل و پیامدها عوامل ایجاد تعدد حساب‌ها پیامدها| اجبار بانک‌ها در افتتاح حساب برای خدمات مختلف | پیچیدگی مدیریت امور مالی شخصی |
| محدودیت همکاری‌های مالی نهادها و سازمان‌ها با یک بانک خاص | افزایش ریسک‌های قانونی و مالی |
| افتتاح حساب‌های مازاد برای امور جزئی | امکان سوءاستفاده‌های مالی و مجرمانه |
