ترانه علیدوستی دوباره روی پرده؛ گشایش بزرگ یا فریب مخاطبان؟
اقتصاد ایرانی : فیلم «برادران لیلا» با بازی ترانه علیدوستی پس از سه سال و حواشی فراوان، در آستانه اکران قرار گرفته و بازگشت این بازیگر برجسته به پرده سینما، بحث‌هایی درباره تغییرات احتمالی در جریان رسمی سینمای ایران برانگیخته است.
فیلم «برادران لیلا» و بازگشت ترانه علیدوستی به صحنه
فیلم تحسین‌شده «برادران لیلا» به کارگردانی سعید روستایی بار دیگر در مرکز توجهات دنیای سینما قرار گرفته است. این‌بار صحبت‌هایی پیرامون اکران نسخه کامل این اثر شنیده می‌شود. پیش از این، نسخه‌ای از فیلم به‌صورت غیررسمی در فضای اینترنت منتشر شده بود، اما تاکنون فرصت نمایش در سینماهای کشور نداشته است. آنچه این اتفاق را خبرسازتر می‌کند، حضور ترانه علیدوستی، بازیگر برجسته، در نقشی کلیدی این فیلم است. علیدوستی بعد از رویدادهای پرحاشیه‌ای در سال ۱۴۰۱، عملاً از عرصه بازیگری فاصله گرفت و حتی مدتی را در بازداشت گذراند. او پس از آزادی، با وجود رویکردهای سیاسی و اجتماعی جنجال‌برانگیز خود، فعالیت سینمایی‌اش را محدود کرد. سال ۱۴۰۲ نیز تنها با ایفای نقش در فیلم «اورکا» حضور محدودی در اکران داشت. حالا به نظر می‌رسد پس از دو سال، این فرصت وجود دارد که علیدوستی بار دیگر بر پرده‌های سینما بدرخشد.
پیامی از دل بازگشت‌ها به سینما
سوالی که اکنون مطرح می‌شود این است که آیا این روند نشان‌دهنده تغییری گسترده در سیاست‌های سینمایی کشور است؟ آیا ممنوعیت‌های نانوشته‌ای که برای برخی چهره‌های هنری وجود داشت، برداشته شده است؟ و از آن مهم‌تر، آیا محبوب‌ترین بازیگران ایران راهی برای بازگشت به جریان رسمی سینما پیدا خواهد کرد؟
در سال گذشته، برخی از چهره‌های برجسته مانند باران کوثری و هنگامه قاضیانی گامی دوباره به سمت سینما برداشتند. کوثری با فیلم‌هایی چون «سه جلد» و حضور در جشنواره فجر و قاضیانی با فیلم «زعفرانیه ۱۴ تیر» بار دیگر به پرده سینما بازگشتند. اما همچنان از نگاه گروهی، این هنرمندان در فهرست محدودیت‌ها قرار دارند.
هنوز راهی طولانی تا تغییر کامل
با این وجود، به نظر می‌رسد بازگشت‌ها بیشتر به‌صورت موردی و نمادین باشد تا بیانگر تغییر سیاست‌های کلی. بازیگرانی مانند ترانه علیدوستی همچنان ساختار سینمای رسمی کشور را زیر سؤال می‌برند. او پس از آزادی از فعالیت چشمگیری در حوزه‌های عمومی دوری گزید و بیشتر به زندگی شخصی و فعالیت‌های غیرسینمایی پرداخته است. حتی برخی از بازیگران، مانند هنگامه قاضیانی، رسماً از دنیای بازیگری خداحافظی کرده‌اند و دیگرانی چون باران کوثری بیشتر به تدریس و برگزاری کلاس‌های آموزشی رو آورده‌اند.
شکاف عمیق میان جریان رسمی و هنرمندان مستقل
این تناقض بارز میان بخش رسمی سینما و بازیگران زن مستقل، نشان‌دهنده وضعیت پیچیده‌ای است که در رویکردهای مدیریتی فرهنگی حاکم است. سهیلا گلستانی، افسانه بایگان و دیگرانی که مواضع شخصی یا اجتماعی‌شان آن‌ها را از جریان رسمی دور کرد، نیز مشابه این چالش‌ها را تجربه کرده‌اند. پخش آثارشان حتی در تلویزیون ملی انجام شده، اما به نظر می‌رسد برنامه‌ای برای بازگشت به ساختارهای رسمی ندارند. در مواردی، سریال‌ها یا فیلم‌های قدیمی آن‌ها، مانند سریال «حضرت یوسف» با بازی کتایون ریاحی، دوباره پخش شده‌اند، اما همچنان شواهد حاکی از وجود تنش میان بازیگران و مسئولان است.
نمایشی برای افکار عمومی یا تغییری واقعی؟
مشخص است که اکران محدود یا مجوزهای موقت تنها جنبه‌ای نمادین دارد و بیشتر برای تخلیه صف طولانی اکران صورت می‌گیرد. این اقدامات نه‌تنها بازتاب تغییرات بنیادین در سیاست‌های سینمایی نیست، بلکه تأکیدی است بر استمرار مقاومت فرهنگی برخی از بازیگران زن. آن‌ها ترجیح داده‌اند راهی مستقل در خارج از چارچوب‌های رایج دنبال کنند. بازیگرانی که با موضوعات اجتماعی و فرهنگی نسبت به جامعه موضع گرفته‌اند، اگرچه ممکن است به دور از سینمای رسمی فعالیت کنند، همچنان تأثیرگذاری خود را بر مخاطبان حفظ کرده‌اند.
زمان نشان خواهد داد که این مقاومت فرهنگی تا چه میزان می‌تواند در برابر فشارهای موجود دوام بیاورد. در این بین، قدرت فرهنگی و اجتماعی این هنرمندان همچنان ایستادگی می‌کند و از مسیرهای دیگری به حیات هنری خود ادامه می‌دهد.
