مسیر عجیب و پرماجرای بهمن مفید از صحنه تئاتر تا پرده سینما!
اقتصاد ایرانی: بهمن مفید، بازیگر نامدار سینما و تئاتر، میان تولد و درگذشتش تنها یک روز فاصله داشت؛ از خیابان شهباز تهران در اشغال متفقین تا پایتخت کرونازده سالهای تحریم، زندگیاش داستانی دوپاره بود؛ شور بازیگری و انزوای تراژیک.

میان میلاد و ممات بهمن مفید، تنها یک روز فاصله بود. او در ۲۵ مردادماه ۱۳۲۱ در خیابان شهباز تهران، در زمان اشغال توسط متفقین متولد شد و در ۲۶ مردادماه ۱۳۹۹ در تهرانِ کرونازده درگذشت. او روزگار سختی را با سرطان ریه پشت سر گذاشت و زندگی خود را مرور کرد؛ زندگیای که بین شور جوانی و تنهایی تقسیم شد.
دوبخش متفاوت زندگی هنری
قسمتی از زندگی او پر از شور بازیگری بود که محبوبیت خاصی برایش در میان مردم به همراه آورد. حتی سالها پس از بازیگری، نقش کوتاه و ماندگارش در فیلم قیصر توجه بسیاری را جلب میکرد. دیالوگ آهنگین بهمن مفید که در نقش میتی خود فیالبداهه خلق کرده بود، جزء ماندگارترین لحظات سینمای ایران شد:
«هیچی بابا، من بودم، حاجی نصرت، رضا پونصد، علی فرصت، آره و اینا خیلی بودیم، کریم آقامون هم بود...» و ادامه این دیالوگ جذاب همچنان در ذهن سینمای ایران باقی مانده است.
خانواده فرهنگی و هنری مفید
خانهای که خانواده غلامحسینخان مفید بنیانگذاری کرده بود، مرکز تجمع افراد فرهنگی و هنری ایران بود. مادرش از نخستین مدیران زن آموزشوپرورش در ایران و پدرش یکی از قدیمیترین نقالان و شاهنامهخوانان ایرانی بود. عشق به نمایش، اعضای این خانواده را به هنرهای نمایشی کشاند و بیژن مفید، برادر بهمن، به یکی از افراد برجسته و تأثیرگذار در نمایش ایران بدل شد.
بیژن مفید نمایشهایی نظیر شهر قصه را خلق کرد که هنوز بهعنوان نمونههای برجسته تئاتر ایران شناخته میشوند. بهمن مفید نیز تأثیر عمیقی از این خانواده گرفت و فعالیتهای هنری خود را آغاز کرد.
ورود به دنیای سینما
ورود بهمن مفید به سینما از همکاری با مسعود کیمیایی شروع شد. او در قیصر و رضا موتوری نقشهای خاطرهانگیزی ایفا کرد. رفاقت او با کیمیایی، احمدرضا احمدی و اسفندیار منفردزاده نقشی کلیدی در شکلگیری سینمای خاص آن دوره داشت. در دل این آثار بهمن مفید توانست تواناییهای خود را با خلق شخصیتهای عمیق به نمایش بگذارد.
نقشهای ماندگار و شاهکارها
یکی از بارزترین نقشهای بهمن مفید در فیلم داش آکل بود. او در نقش کاکا رستم توانست حس دشمنی عمیق میان دو شخصیت اصلی را بهشکل کاملاً باورپذیری بازگو کند. اجرای دقیق و پرشور او باعث شد تا جایزه جشنواره سپاس را از آن خود کند. مفید در این نقش توانسته بود تمام توانایی خود را به نمایش بگذارد.
فیلمفارسیهای دهه ۵۰
از آغاز دهه ۱۳۵۰، مسیر کاری بهمن مفید تغییری چشمگیر کرد. او بهصورت گسترده در فیلمهایی چون اتل متل توتوله، حسین آژدان و خانم دلش موتور میخواد حضور پیدا کرد. این تغییر به دلیل نیاز مالی و فشار اقتصادی بود که او را وادار به پذیرش نقشهایی نهچندان برجسته کرد. هرچند او همچنان در تلاش بود تا حرفهی خود را با تعهد کامل ادامه دهد.
دوران انقلاب و مهاجرت
با پیروزی انقلاب اسلامی، وضعیت برای بسیاری از بازیگران تغییر کرد. مفید تلاش کرد تا همچنان در سینما باقی بماند و حتی در فیلمهایی نظیر فریاد مجاهد و قدیس بازی کرد؛ اما راه او مسدود شد. او سپس به آمریکا مهاجرت کرد و در آنجا فعالیتهایی نظیر اجرای نمایش انجام داد.
بازگشت به ایران و ناکامیها
با رویکارآمدن دولت سیدمحمد خاتمی، بهمن مفید به ایران بازگشت. بااینحال، اجازه فعالیت هنری به او داده نشد. حتی تلاشهای وزارت فرهنگ و دوستان نزدیکش نیز نتوانستند راهی برای بازگشت او بهعرصه هنر بیابند. این فشارها و محدودیتها باعث شد که بهمن مفید در انزوا روزگار بگذراند.
پایانی تلخ
سرانجام بهمن مفید در ۲۶ مردادماه ۱۳۹۹ درگذشت. او برای همیشه یاد و خاطرهای از یک زندگی پرماجرا در ذهن دوستداران هنر به جای گذاشت. در پایان زندگیاش، تنها غم و انزوا برای این بازیگر برجسته باقی ماند؛ اما آنچه باقی میماند، تاثیر او بر هنر سینمای ایران است که هرگز فراموش نخواهد شد.