بررسی تاثیر برخورد تعزیراتی با ایران‌خودرو بر دلار 100 هزار تومانی
اقتصاد ایرانی: افت شاخص بورس و تشدید تنش‌های وزارت صمت با ایران‌خودرو، سرمایه‌ها را از بازار سهام به سوی بازار ارز سوق داد و با افزایش نوسانات، نرخ دلار را به سمت رکورد ۱۰۰ هزار تومان هدایت کرد.
در هفته‌های اخیر، موضوع تاثیر برخوردهای تعزیراتی با شرکت بزرگ "ایران‌خودرو" در کنار سایر عوامل اقتصادی، توجه بسیاری از کارشناسان اقتصادی و فعالان بازار را به خود جلب کرده است. این وضعیت، به‌ویژه از سوی برخی متخصصان، به‌عنوان یکی از عوامل موثر در عبور قیمت دلار از سقف ۱۰۰ هزار تومان مطرح شده است.
اثر مکانیسم ماشه بر بازار ارز
اگرچه مکانیسم ماشه به‌عنوان نخستین عامل افزایش نرخ دلار به بیش از ۱۰۰ هزار تومان شناخته می‌شود، سایر عوامل نیز در این روند نقش پررنگی داشته‌اند. یکی از این عوامل، وضعیت پرتلاطم بازار بورس است. بر اساس نظرات کارشناسان، افت بازار سهام و خروج سرمایه‌های خرد و کلان از بورس طی هفته‌های اخیر، باعث ورود این منابع مالی به بازارهای موازی همچون بازار ارز شده و این روند در کنار موضوع اسنپ‌بک، به آشفتگی بازار ارز دامن زده است.
تاثیر کشمکش وزارت صمت بر بورس و نرخ ارز
از مدتی پیش، کشمکش‌های میان وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) و کمپانی بزرگ خودروسازی ایران‌خودرو، نه‌تنها بر روند فعالیت این شرکت بلکه بر شاخص‌های اقتصادی نظیر بورس و نرخ ارز تاثیر گذاشته است. لازم به ذکر است که یکی از شاخص‌های اصلی بازار بورس، نمادهای خودرویی و به‌ویژه نماد ایران‌خودرو است.
در شش ماهه‌ای که ایران‌خودرو تحت مدیریت خصوصی فعالیت می‌کرد، این شرکت تلاش داشت تا از طریق ارتقای کیفی و کمی خودروهای تولیدی و تصاحب ۵۳ درصد از سهم بازار خودروی کشور، جایگاه خود را در بورس بازسازی کند. بااین‌حال، سیاست‌های وزارت صمت به‌ویژه قیمت‌گذاری دستوری مانع از بازگشایی نماد این کمپانی در بورس شد.
نتایج برخوردهای سازمان تعزیرات با ایران‌خودرو
سازمان تعزیرات در طی نشست‌های مطبوعاتی اخیر، با انتقادهای شدید و طرح اتهامات مختلف علیه ایران‌خودرو، فضای اقتصاد ملی را تحت فشار قرار داده است. این اتهامات غالباً بدون ارائه مدارک کافی مطرح شدند و حس ناامنی اقتصادی و بی‌اعتمادی به آینده این خودروساز را افزایش دادند.
از سوی دیگر، عملکرد وزارت صمت در فرایند قیمت‌گذاری خودرو نیز با انتقاداتی همراه بوده است. برخی معتقدند این وزارت‌خانه در جریان قیمت‌گذاری مرتکب اقداماتی همچون دور زدن اصل ۴۴ قانون اساسی و عدول از رای دیوان عدالت اداری شده است. بااین‌حال، سازمان تعزیرات، بدون بررسی کامل و ارائه شواهد کافی، به طرح اتهامات علیه ایران‌خودرو پرداخته است؛ مشابه روندی که پیشتر در پرونده شرکت بهمن تجربه شد.
جمع‌بندی و چشم‌انداز
با توجه به چالش‌های اخیر در بازار بورس و برخوردهای تعزیراتی علیه "ایران‌خودرو"، به‌نظر می‌رسد این وضعیت منجر به فشار بیشتر بر وضعیت اقتصادی کشور شده؛ از جمله افزایش قیمت دلار. حفظ اعتدال در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی و تعامل سازنده میان نهادهای دولتی و خصوصی می‌تواند از تکرار چنین بحران‌هایی جلوگیری کند.
جدول عوامل افزایشی نرخ دلار در هفته‌های اخیر
عوامل موثر توضیحات| مکانیسم ماشه | بازگشت تحریم‌های اقتصادی و محدودیت‌های تجاری |
| کشمکش وزارت صمت با ایران‌خودرو | بسته شدن نماد ایران‌خودرو در بورس و افزایش نااطمینانی |
| افت بازار بورس | خروج سرمایه‌های خرد و کلان از بورس و ورود به بازار ارز |
