گرانی خودرو زیر ذره‌بین/ مقصر واقعی کیست و چرا؟
اقتصاد ایرانی: کمبود عرضه خودرو به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل گرانی در بازار معرفی شد؛ کارشناسان تأکید دارند که نبود خودرو در بازار به افزایش دلالی و رشد قیمت‌ها دامن زده است.
بررسی‌های کارشناسان بازار خودرو نشان می‌دهد که یکی از عوامل اصلی در افزایش قیمت خودرو، کاهش عرضه این محصول است.
کمبود عرضه یا افزایش قیمت کارخانه؟
افزایش اخیر قیمت خودرو در بازار بیش از آنکه به افزایش نرخ کارخانه یا جهش قیمت ارز مرتبط باشد، به مشکل کمبود عرضه برمی‌گردد. به گفته کارشناسان، حتی اگر قیمت کارخانه‌ای خودرو افزایشی یابد ولی عرضه به اندازه کافی باشد، بازار توان مقابله با افزایش قیمت را خواهد داشت. اما در حالت فعلی، نبود خودرو در بازار منجر به افزایش قیمت، تشدید فعالیت دلالی و افزایش فاصله میان قیمت کارخانه و بازار شده است.
وضعیت تقاضا در بازار داخلی
در بازار خودروهای داخلی، هرچند نشانه‌هایی از رکود عمیق مشاهده نمی‌شود، اما افزایش قیمت‌های اخیر دو خودروساز بزرگ داخلی باعث کاهش تمایل خریداران و فروشندگان شده است. با این حال، تقاضا همچنان وجود دارد و بازار به‌طور کامل در رکود نیست.
خودروهای مونتاژی و چالش‌های آن‌ها
در بخش خودروهای مونتاژی، به‌ویژه محصولات چینی، وضعیت کمی متفاوت‌تر است. تحت تأثیر افزایش نرخ ارز و بالا رفتن هزینه‌های تولید، قیمت این خودروها به سطحی بین ۱.۵ تا ۲ میلیارد تومان رسیده که خارج از توان خرید قشر متوسط جامعه است. در چنین شرایطی، مونتاژکاران بیشتر تمایل به تولید خودروهای گران‌قیمت با تیراژ کمتر و حاشیه سود بالاتر پیدا کرده‌اند.
رکود بازار خودروهای خارجی
بازار خودروهای خارجی همچنان در رکود به سر می‌برد. عواملی چون بسته بودن واردات برای ایرانیان خارج از کشور و اعلام تعرفه‌های جدید پلکانی، از دلایل اصلی این رکود به شمار می‌روند. این وضعیت باعث شده است بخش خارجی بازار خودرو، برخلاف بازار داخلی، همچنان از تحرک قابل توجهی برخوردار نباشد.
تصویب اعتبار ۴۰ هزار میلیارد تومانی برای خودروسازان
به‌تازگی مبلغ ۴۰ هزار میلیارد تومان اعتبار برای حمایت از خودروسازان به تصویب رسیده است که به نظر می‌رسد بتواند تأثیراتی بر روند تولید و عرضه خودرو در ماه‌های آینده داشته باشد.
چگونگی اثرگذاری واردات خودرو
واردات خودرو یکی از عوامل کلیدی در کنترل قیمت بازار خودرو محسوب می‌شود. به‌رغم افزایش ۱۰۰ درصدی نرخ ارز در سال ۱۴۰۲، افزایش قیمت خودرو نسبتاً محدود بوده و تنها حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد رشد یافته است. یکی از دلایل این تفاوت، تأثیر روانی مثبت ناشی از واردات خودروها بوده که مانع از افزایش ناگهانی قیمت‌ها شده است.
ضرورت افزایش تولید و عرضه
اگر عرضه خودرو به اندازه کافی انجام نشود، قیمت‌ها در بازار حتی فراتر از نرخ کارخانه‌ای افزایش خواهد یافت. بنابراین، در صورت موافقت با افزایش قیمت خودرو در کارخانه‌ها، لازم است از خودروسازان تعهد به افزایش تولید، تأمین قطعات و عرضه مناسب به بازار اخذ شود. در غیر این صورت، کمبود عرضه می‌تواند منجر به ایجاد رانت، افزایش فعالیت دلالی و تشدید فاصله قیمت کارخانه و بازار شود که در نهایت به زیان مصرف‌کننده واقعی تمام خواهد شد.
